De islam verbiedt het afbeelden van De Profeet. Gelijk hebben ze. Althans, als je ziet wat christelijke schilders maken van het kindeke Jezus…
Er zijn doorgaans gevouwen handen bij, ten teken dat er aan aanbidding wordt gedaan. Maar van wat? Van dát daar?!
Dat is toch moeilijk voor te stellen. Eigenlijk helemaal niet.
Terwijl het toch vaak werken zijn van kunstenaars die het wel degelijk kunnen. Als ze willen. Of willen ze stiekem niet? Wél incasseren, maar intussen de draak steken?
Dat die schilders het wel kunnen zie je vaak aan de Maria’s. Die kijken er geregeld bij, zo van: ‘Is dát het?‘
of iets tussen ‘Ik kan het ook niet helpen‘
en ‘Ik moet het er maar mee doen‘.
Moeder Maria, berustend in haar lot.
Een lot dat onafwendbaar bleek, al probeerde ze het nog af te weren.
Veel van de kindekes variëren van bespottelijk,
via verwend,
tot afstotelijk.
Niet zelden ook lachwekkend.
Onderhoudend is een selectie van die schepsels dus wel. Echt iets voor de rustige dagen rond kerstmis.
Het is een fenomeen dat mij al heel lang verbaast. Maar laatst, tijdens een bezoek aan het Uffizi-museum in Florence, stond ik oog in oog met een dermate rijke verzameling aan mormelkindekes dat ik op het idee kwam ze te delen met het hooggeëerd publiek.
Sommige kindekes lijken ook zelf verbaasd door de aanbidding die hen ten deel valt, ondanks hun zo aureoolonwaardige verschijning.
Alsof hij toen al dacht wat Randy Newman later schreef, in God’s Song:
‘You all must be crazy to put your faith in me.
Zelden krijgt de Heilige Maagd enige steun, zoals hier wel. Van haar eigen moeder, Anna?
En die arme Jozef. Figurant.
Vrijwel volledig afwezig: een moeder die geluk uitstraalt. Iets van moederliefde dan misschien? Ook niet.
Hoewel, welgeteld één komt er in de buurt. Mogelijk ook omdat het kindeke dat de schilder haar heeft toebedeeld relatief gunstig uit de verf kwam?
Maar soms lijkt er zelfs onderhuidse afkeer in het spel.
Omdat het resultaat mét Jozef beter was geweest?
Of zijn we hiermee bij de afdeling ’transkindekes’ beland?
***
En, waarde lezers, zo kunnen we nog wel even doorgaan.
Laten we dat vooral doen, maar dan zonder verder commentaar.
Buon Natale !
TERZIJDE
– Zijdelings kwam dit onderwerp al ter sprake in de serie Het ‘nieuwe’ Rijks. Zie Zaal 0.1.
– Even verbazingwekkend als het verschijnsel van de ‘mormelkindekes’: dat de vaak kerkelijke opdrachtgevers er genoegen mee namen.
– En vergelijk het werk van de schilders ervan eens met de wél goddelijke klanken die de componisten uit dezelfde tijd de wereld schonken.
– Veel kindekes houden een vogel in hun knuistje, soms alsof ze dat arme beestje maltraiteren. Maar hoewel ik de bijbel van A tot Z gelezen heb kan ik me dat ‘puttertje’ niet herinneren.
Reden: het staat er niet in. Het puttertje, zo leer ik nu pas, fungeert als ‘preview’. Volgens een later verhaal zou de distelvink, zoals hij ook wel heet, een doorn uit het hoofd van Jezus hebben getrokken toen die zijn ‘kroon’ droeg, op weg naar het kruis.
Zo kwam het vinkje en passant aan de rode vlek op zijn kop.