Tijdsbeeld / November 2022
4.
We doen het. We gaan naar Venetië, het ‘Amsterdam van Het Zuiden’. Terwijl we in het ‘Venetië van Het Noorden’ zo schoon genoeg hebben van de overdaad aan toeristen, gaan we zelf bij hen op bezoek. Hoe rijmen we dat? Door ernaartoe te gaan buiten het seizoen én buiten het centrum.
De trein richting de lagunestad is vol. Naast me zit een jongen met een prettig hoofd. Ook binnenin dat hoofd lijkt alles in orde. Op ontbijttijd leest hij een boek dat vrijwel alleen uit wiskundige formules bestaat. Het kan niet missen, hij is op weg naar de KnappeKoppenUniversiteit, die van Padua. Die van Galilei.
De jonge vrouw tegenover ons leest ook, Jane Austen. Zij is op weg naar Venetië, net als wij. Eenmaal voor het station val je er met de deur in huis. Over waar je bent kan geen enkele twijfel zijn.
Voor het eerst sinds lang weer op deze plek, kan ik niet anders denken dan aan ‘La Geel’. Die hier ook ooit aankwam en wat er toen allemaal gebeurde… Onvergetelijk.
We nemen de vaporetto, de waterbus, naar de Fondamente Nove. Het is een knooppunt richting de eilandjes verderop. We ontmoeten er een vaporetto-man met een opvallend open gezicht. Over de toeristen zal hij niet klagen, hij leeft ervan. Bovendien is het, zoals wij hoopten, relatief rustig en neemt hij ’s avonds afstand van de drukte. Zoals zovelen die leven van Venetië woont hij in Mestre.
Wat denkt hij van de MOSE, het controversiële systeem dat Venetië moet behoeden voor te hoog water? Om te beginnen is het systeem ontworpen op basis van een aanname over de komende stijging van de zeespiegel die we inmiddels ‘ernstig optimistisch’ zouden noemen. Maar werkt het, zoals het nu is?
Nog geen week later zal blijken dat het werkt. Althans, voor even. Problematisch wordt het als het hoogwater langere tijd aanhoudt. Volgens de vaporetto-man werkt het systeem namelijk maar één kant op: van buiten naar binnen. Als de MOSE zich sluit, stuit dat het water dat aankomt vanuit zee, maar daarmee is het ook een barrière voor de aanvoer vanuit het binnenland. Daar is geen afvoer voor. (En een te lang dichte MOSE ga je ook ruiken…)
Het weer is fantastisch. Windstil, licht mistig. En niet te koud. Beter kan je het niet krijgen. De vaporetto stoomt over een spiegel naar het eiland Burano. Vanaf daar is het nog geen vijf minuten naar Torcello. Dat piepkleine stukje droge voeten in de lagune geldt als de oerversie van Venetië. Tegenwoordig wonen er nog maar acht mensen op. We ontmoeten er één van en vermoeden dat men het voor de partnerkeuze gemoedelijk houdt bij de eigen kring.
De man die bij de basiliek de kaartjes verkoopt komt wel van buiten. Van Burano om precies te zijn, maar hij woont in Venetië. Hoe is dat? Net als de vaporetto-man wil hij niet zeuren over de toeristische hordes die zorgen voor zijn dagelijkse pasta. Wel heeft hij last van irritatie als hij bij zijn woon-werkverkeer er zelf nauwelijks bij kan.
Belangrijk detail bij het kiezen van woonruimte in Venetië: zoek het niet te laag. Zelf woont hij op de derde verdieping. Lager is niet lekker. Te vochtig.
Trouwens, een zacht zonnetje komt door. En een mug. Verder is het stil. Het lijkt wel alsof de weinige toeristen daardoor niet hardop durven te praten. Weldadig.
Voor de volgende etappe van onze grote omtrekkende beweging rond Venetië moeten we nog even wachten op Burano. Het eiland is beroemd vanwege het kantwerk. We hebben een tijdschrift bij ons van ruim twintig jaar oud, waarin toen al werd vermeld dat het hierbij gaat om authentieke huisvlijt uit China. Dat staat er alleen niet bij en het is wel een aardige gedachte dat Chinese toeristen hier nu…
We tuffen verder, met een grote boog om het centrum heen. Highlight onderweg: een gondel getrokken door een speedboat. Ook anderszins doet de nieuwe tijd zich voelen. Zoals je in Amsterdam veel smartphonende fietsers ziet, zo doen de Venetianen het al varend. Vaak sturend met hun rug.
Via Punta Sabbioni en het Lido varen we naar San Giorgio, pal tegenover San Marco.
We bezoeken er een kerk waarin de componist Monteverdi actief is geweest, maar vinden daarvan geen spoor. Iemand uit onze tijd is er daarentegen wel erg aanwezig. Pompeus. De Chinese kunstenaar Ai Weiwei heeft zich in het interieur mogen uitleven, geen specialist in het subtiele. Maar hij moet het afleggen tegen dat wat er al was: het zicht vanuit de kerk op die aan de overkant, de Santa Maria della Salute. Vermeer alla veneziana. Daar kan niets tegenop.
Het is donker. We voltooien onze cirkel buitenom, in het gezelschap van twee Napolitaanse dames. Schoonmaaksters bij rijke mensen. Ze moeten nog lang reizen tot ze weer thuis zijn, in het Noord-Italiaanse binnenland. Maar, hoe hard ze ook werken, van de schoonheid van Venetië krijgen ze nooit genoeg. Ze genieten er nog iedere dag van, met volle teugen.
In de trein terug zit tegenover ons een jong mens. Puberpukkels met koptelefoon. Hij heeft net een schooluitje naar Venetië achter de rug. Zijn zoveelste. Maar wanneer heb je Venetië af? Het gaat ons niet meer lukken. Maar origineel waren we dit keer wel. Venetië zien zonder Canal Grande, Rialto of San Marco. Dat is pas uniek.
TERZIJDE
In Venetië kan het onvergetelijk koud zijn. Zie ‘Om te rillen’ in Cacciucco, het boek, p.156 e.v.
Nog wat hardnekkige gevaren voor de stad:
– Grote schepen, met grote golven.
– Kleine schepen die te hard varen.
– Wildgroei van Amerikaanse oesters, die waterpassages verstoppen.
– Zout.
Voor ‘La Geel’, kijk hier.
Haar nieuwste productie: ‘A Monument to Madness‘.