Ik herinner me ‘mijn eerste keer’ nog levendig. Ruim dertig jaar geleden. Het was bloedheet, zowel binnen als buiten ons Pré-Airconditioning-Renaultje. De ramen moesten open, maar eigenlijk kon dat niet. Genua wordt voorafgegaan en gevolgd door een schier eindeloze reeks tunnels, stampvol verkeer en uitlaatgassen. Een hete hel.
Op 14 augustus 2018, zo’n zeven uur voor de ramp, lagen we in ons Hollandse bed. Ik hoorde buiten ‘Plons!’ En wist meteen: ‘Er ligt iemand in de gracht’. We hoorden hem hoesten, proesten, snakken naar adem.
Net als toen, die eerste keer in Genua. Opeens kwamen we in het licht. De tunnelhel voorbij. Voor even dan. Ook wij snakten naar adem en knipperden met de ogen. Een scherpe bocht, en daar lag-ie voor ons: De Brug. Een hele lange, lelijke brug. Het was de Ponte Morandi, die ons scheidde van De Hel Deel 2. Maar een blij intermezzo was het niet. Ook toen al dacht ik: ‘Gaat-ie het houden?’ Niet dat ik zo dik was dat ik vreesde ‘het verschil te kunnen maken’, maar De Brug had, zo jong als-ie nog was, een uitgesproken linke uitstraling. En dat is altijd zo gebleven.
Verboden Toegang
Van het aantal keren dat ik die brug over gereden ben, ben ik de tel kwijtgeraakt. Maar wat je ook kwijtraakte was het relatieve gevoel van opluchting, blij voor even bevrijd te zijn uit de tunnels. Intussen had de airconditioning zijn intrede gedaan en daarmee hadden de tunnels het grootste deel van hun helligheid verloren. Daardoor was De Brug opeens het minst aangename onderdeel van een ritje langs de Ligurische kust. De opluchting gold alleen nog dat je De Brug voorbij was.
En nu… Een ooggetuige vertelde in een kettingbotsing te zijn terechtgekomen, in de tunnel vlak voor De Brug. Daar maakte hij zich niet echt druk om, want ‘dat gebeurde zo vaak’. Maar uit de auto’s die al op de brug stonden kwamen de mensen opeens tevoorschijn en ze begonnen te rennen. Toen begon het hem te dagen dat gebeurd was wat velen voorspelden, maar niemand echt wilde geloven.
En nu is-ie weg, De Brug. Althans, voor een groot deel. Wat er nog staat weifelt. Dagenlang stonden er nog talloze auto’s op. Het weer was inmiddels prachtig, maar van de iconische groene bestelwagen vlak voor de afgrond gingen de ruitenwissers heen en weer. De motor draaide nog. In mijn fantasie haalde ik dat ding daar dapper weg, maar vergiste ik me in de versnelling.
De Brug = Italië ?
Net als bij de ramp met de Costa Concordia is de verleiding groot, onweerstaanbaar, om parallellen te trekken met Italië zelf.
Al vroeg in onze Italiaanse tijd werden we geconfronteerd met een onvergetelijke uitspraak. Een Italiaanse bedrijfsdirecteur werd door ons, buitenlanders, geconfronteerd met een dreigend probleem. In actie komen was niet nodig vond hij en sprak:
‘Se piove apriremo l’ombrello’.
‘Als het regent openen we de paraplu’.
Oftewel:
‘Daarvóór maken we ons niet druk. Wie weet waait het over’.
Ondanks al het geschreeuw is nog niet zeker dat achterstallig onderhoud de oorzaak was. Zeker is wel dat het onderhoud van de Italiaanse wegen en bruggen in het algemeen zeer achterstallig is.
Inmiddels is in Italië een bruggenfobie losgebarsten. Daarbij gaat de aandacht uit naar bruggen ouder dan vijftig jaar die zijn blootgesteld aan grote verkeersvolumes. Dat zijn er circa tienduizend… Los daarvan maken mensen foto’s van hun ‘eigen’ brug, die ze op sociale media parkeren bij wijze van scheuren- en roestparade.
De populistische minister van Binnenlandse Zaken, Matteo Salvini, feestte op de dag van ramp ’s avonds met partijgenoten op Sicilië. Vervolgens sloeg hij wild om zich heen, richting het bedrijf dat de concessie heeft van de tolweg waarvan de brug deel uitmaakt en richting de Europese Unie, die Italië te kort zou houden waardoor er geen geld voor onderhoud overblijft. Voor het gemak (en de stemmen) voorbijgaand aan de fortuinen die in de Italiaanse publieke sector in rook (en kaviaar) zijn opgegaan, waardoor het land nu teveel schulden heeft.
De eveneens populistische minister Di Maio, daarmee net begonnen aan de eerste bestuurlijke functie uit zijn bestaan, riep direct dat hij de concessiehouder die concessie wil ontnemen, zonder enig inzicht wat dat in zou houden. Zeker is echter dat het niet de concessiehouder, maar de staat was die dit onding liet bouwen waar de concessiehouder het maar mee had te doen.
Het constructieprincipe van De Brug was al lang achterhaald. Lokaal werd De Brug wel de Brooklyn Bridge genoemd, maar niet alleen is de Brooklyn Bridge mooier (en ouder), het is een hangbrug. De Ponte Morandi is een tuibrug, met weliswaar kolossale, maar te weinig tuien. Dit in tegenstelling tot één van de eerste lessen die een Italiaan mij ooit leerde: ‘In Italië moet je altijd liefst meerdere alternatieven achter de hand hebben om op terug te kunnen vallen’.
Moderne tuibruggen, zoals de Erasmusbrug in Rotterdam, hebben minder dikke, maar (veel) meer tuien.
Al jaren geleden werd een alternatief voor de oude route afgewezen, onder meer door politici die nu moord en brand schreeuwen.
De baas van de lokale werkgeversorganisatie sprak daarop, in 2012:
‘(…) wanneer over tien jaar de Ponte Morandi zal instorten (…), dan zullen we ons de naam herinneren van wie nu ‘Nee’ heeft gezegd’.
De Brug bleek zelfs deze profeet te snel af.
*
TERZIJDE
Met name één filmpje van het instorten van De Brug werd op tv-zenders wereldwijd vertoond. Daarop is ook het ‘commentaar’ te horen van de man die het filmpje maakte. Vrijwel overal werd dat afgekapt direct na het meest devote moment.
De man roept in werkelijkheid:
‘Oh Dio!, Oh Dio!, Oh Dio!, Oh Dio!, Oh Dio Santo!… Porca puttana!‘
Oftewel:
‘Oh God!, Oh God!, Oh God!, Oh God!, Oh Heilige God!… Hoerenzeug!’
Uiteindelijk besluit hij, opnieuw repeterend, met: ‘Mi sento male‘, ‘Ik voel me niet goed’.
Op de site van de krant Corriere della Sera is de kreet waarbij de redactie zich niet goed voelde, vervangen door een lange piep.
Rond de tijd dat ik voor het eerst over De Brug reed overstroomde de rivier de Tanaro. Hele bruggen sloegen weg. De nieuwe. Die van de Romeinen hielden het.
Genua is erg gevoelig voor overstromingen. Het puin in de rivierbedding moet daarom per direct worden afgevoerd.
De auto’s op De Brug met draaiende motor deden denken aan de ‘stervende kerstkaarten’ op het kerkhof van Venetië. Zie Cacciucco, het boek, p.157.
Van de Brooklyn Bridge brak ooit een kabel. Die doodde een voetganger, maar de brug bleef gewoon hangen. De reden van de breuk: het zuur in generaties duivenpoep.
De man die bij ons in de gracht viel redde het vege (en natte) lijf.
Zie ook:
ITALIË / De Voorkant, De Achterkant & De Andere Kant
Over GENUA.