L’Iris – De Iris
Soms. Soms, ga je mensen of dingen pas waarderen als je ze beter leert kennen. Of juist niet.
Voor de iris is dat onnodig. Die heeft het pleit allang gewonnen. Op voorhand. Vanuit de verte. Maar ook degenen die de iris van heel dichtbij bekijken worden niet teleurgesteld. Het lijkt wel een huwelijk tussen Darwin en intelligent design. Zó vernuftig zit-ie in elkaar dat de bevruchting vrijwel niet mis kan gaan. Door de manier waarop de vliegende hulptroepen er in en uit moeten gaan. Zeggen de kenners.
Als leek heb je aan het oppervlakkige al meer dan voldoende. Zo’n mooi oppervlak zie je zelden. Zo drakerig als lelies kunnen zijn, zo elegant is de iris. Eén van de weinig echt mooie lelies is dan ook de Franse, de fleur-de-lys. De Franse ‘lelie’ is namelijk een lis. Een iris dus.
De onze is de Florentijnse. De Florentijnse wat? De Florentijnse lelie, il giglio di Firenze. Is dat dan wél een lelie? Nee, ook niet. Kortom, veel Babylonischer kan je het niet krijgen.
Er gewoon naar kijken, naar de iris. Dat kan zonder Babylon. En toch dwalen je gedachten erbij naar het oosten. De geboorte van de irisbloem lijkt wel op die van Boeddha. Maar dan andersom. De lange, harde stengels komen tevoorschijn uit de zijkant van het dunne blad. Als door een wonder. Net zoals Siddharta, de jonge Boeddha, juist ‘zijdelings’ werd verwekt. Door de slagtanden van een olifant. Die drongen Siddharta’s moeder binnen terwijl ze sliep. In haar zij.
Later kwam Boeddha tot inzicht onder een vijgenboom. Onze irissen bijna. Ze komen tot bloei onder de amandelboom. Hij heeft het moeilijk, il mandorlo. Door die schoonheidskoninginnen, misschien? De irissen hebben hem van onderen in hun greep, zo lijkt het wel. Zo teer als hun bloemen zijn, zo taai zijn hun wortelstokken.
Iris. Bij de Grieken was ze de boodschapper van de goden. Via de regenboog bracht ze de berichten van boven aan de mensen door.
Irissen. Teer op het eerste gezicht, taai op het tweede. Kan het zijn dat we onze ‘lelies’ nog niet echt kennen?
