Tja, wat moeten we daar nu mee, met de BBB?
Althans, met hun overwinning, en de schaal ervan.
Je kan het ook positief bekijken. Elke stem die niet gaat naar Forum voor Demagogie of de Partij Voor Verongelijkten is winst. Maar toch, verbluffend is het wel. Om niet te zeggen verbijsterend.
De megawinst wordt links en rechts verklaard door het begrip ‘proteststem’. Deels zal dat kloppen. Maar bij ‘protest’ is doorgaans meer hersenactiviteit in het spel dan bij wat er voor je gevoel ook aan de hand is. Hoe moet je het noemen? ‘Puberaal stemmen’? Zoiets. De BBB een beetje zoals de ‘Tegenpartij’ van Koot & Bie. Beide fenomenen zijn er altijd geweest en zullen er ook altijd blijven. Maar zóveel P&P, protest- en puberstemmers? Dat is toch nieuw.
Zomaar stemmen op ‘The Newest Caroline On The Block‘, alleen omdat je tegen de heersenden bent, is net zoiets als je vingers tussen de deur houden tegen de hoofdpijn.
Nu heeft, dat moet gezegd, de BBB wel een paar punten in het voordeel. ‘BBB’ bekt goed = 1-0, al vóór de aftrap. De partij is vers, dat helpt altijd, en de lijsttrekker steekt sympathiek af tegen die van de al bestaande P&P-partijen. Daar is weliswaar weinig voor nodig, maar toch.
Minpuntje, op de overwinningsavond, waren haar gifgroene nagels. Die deden niet denken aan het groen van een gezonde weide, maar eerder aan ‘De Boer tegen De Natuur’. Maar goed, misschien was de BBB-tint onvindbaar. Echt groen lijkt uit, vals groen in, maar het BBB-groen van hun logo is al iets beter dan dat van het hedendaagse kinderdagverblijf.
‘BoerBurgerBeweging’, dat heeft toch iets raars. Dat boeren-en-burgers-onderscheid. In elk geval lijkt het erop dat heel wat van ‘de’ burgers zich achter ‘de’ boeren hebben geschaard.
Zelf ben ik abnormaal, geloof ik. Als mensen mij vragen ‘Hou je van kinderen?’ zeg ik altijd ‘Ik vind alleen leuke kinderen leuk’.
Laatst was ik bij een hoofdstedelijke slager, waar een klant, een dame voorzien van een boerenzakdoek, hysterisch schreeuwde: ‘We moeten de boeren steunen!!’ Daarin bleek niets van een tegenstelling stad-platteland. Maar bijvallen kon ik haar niet. ‘De’ boeren kan ik niet steunen, goede boeren wel.
Sterker, ik heb er al eens voor gepleit het Fairtrade-keurmerk ook te gebruiken voor agrarische producten uit eigen land. Omdat onze boeren naar mijn idee teveel in de tang zitten van, met name, de supermarkten. Die, op hun beurt, weer beweren dat dat door de klanten komt. Omdat die geen cent ’teveel’ willen betalen, terwijl een faire prijs voor een goed en verantwoord product de norm zou moeten zijn.
De bontgezakdoekte dame wilde ook nog een diep inzicht met de andere klanten delen en riep: ‘Zonder boeren, geen vlees!’ Een tenminste Nederlandstalige variant van de kreet die je op het platteland wel ziet: ‘No Farmers, No Food‘. Even verhelderend als ‘No Farmers, No Problem‘.
Welk voedsel van welke boeren, daar gaat het om. De beste manier van stemmen is die met je portemonnee. Maar het zou me niet verbazen als heel wat van degenen die nu in het stemhokje voor de BBB kozen, in de supermarkt standaard kiezen voor hun portemonnee. Zelf stem ik voor de goede boeren in de winkel, inclusief opslag, maar niet op ‘BoerenBurgers’ als partij.
Dat de boeren niet over één kam kunnen worden geschoren bleek onlangs nog eens treffend tijdens een demonstratiedag in Den Haag. Daarbij was er sprake van twee protesten tegelijk, één van ‘de’ boeren en één ter ere van het milieu. Daarbij bleek dat er agrariërs waren die het boerenprotest links lieten liggen en zich aansloten bij de demonstratie voor het milieu.
Vreemd is dat niet. Natuur en landbouw blijken na een onnatuurlijk intermezzo natuurlijk geen tegenstelling te zijn. Ook, juist boeren kunnen inzien dat het milieu van levensbelang is. Actueel detail, voor zover nodig: onlangs bleek dat het huisstof op boerderijen schrikbarend veel pesticiden bevat. En stof adem je in. Kortom, bepaalde agrarische praktijken schaden op termijn niet alleen derden, maar eerder nog de boeren zelf.
Dat snapt zelfs de BBB. In hun ‘missieverklaring’ is het milieu dan ook zeker niet afwezig. Andersom, zal iedereen die zelf ooit iets geplant heeft in een moestuin op zijn minst begrip hebben voor de hunkering naar middelen die ervoor zorgen dat er ook voor de planter nog iets overblijft.
Het probleem is er dus vooral een van acceptatie van waar we nu staan. Dat we te ver zijn gegaan met het ingaan tegen de natuur, niet alleen qua stikstof. De BBB zegt dat ‘de kiezer heeft gesproken’, maar intussen is ook de natuur aan het spreken gegaan. Steeds duidelijker. En echt duidelijk spreken doet de natuur pas nadat we het met tevelen te lang te intensief te bont hebben gemaakt. De poldertreuzeltijd is op.
Dat we met de landbouw op ramkoers lagen met het land zelf, dat zagen velen al lang aankomen. En van ver. In Brussel hieven ze al jaren geleden in onze richting hun vinger op. Maar dat we dan nu echt tegen een muur zijn aangelopen is voor velen toch een schok. Dat de agrariërs in kwestie het daar moeilijk mee hebben is begrijpelijk, al hadden ze het dus kunnen weten. Maar dat zovele Burgers hun protest- of puberstem samen met die Boeren in de strijd gooien, dat is op z’n zachtst gezegd ‘opmerkelijk’.
De voorvrouw van BBB zei in een verkiezingsdebat: ‘Ik kan iemand bij het ravijn zetten en zeggen: Ik duw je erin’. Als beeld van hoe vele boeren hun situatie ervaren.
Met ons allen staan we voor het milieuravijn. Voor veel kiezers blijkt ‘er ingeduwd worden’ helemaal geen onderwerp. Ze springen erin, vanzelf.
Eerder op de site: Boeren vs. Farmers
TERZIJDE
– Ook boerenzwaluwen zitten stampvol landbouwgiffen.
– Boeren mét, niet tegen de natuur: zie o.a. de nu draaiende film ‘Onder het maaiveld’.
Stikstof
– Goeie naam! Al gaat het in de landbouw om stikstofverbindingen. Sommige daarvan zijn onmisbaar. Het gif zit ‘m in de dosis.
– Idee voor de Joostiania? Verstikstof – verzamelnaam voor stoffen die de bodem verstikken.
Italië 2012
– De kapitein van de zinkende Costa Concordia belt met kantoor, om te vragen wat hij moet doen.
Nederland 2023
– Het kabinet wacht, inzake de stikstofcrisis, op de provincies.