Tardes de Soledad ****
1 juni 2025, Stompetoren (bij Alkmaar): een boer wordt gedood door zijn stier.
Stieren zijn gevaarlijk. Maar, net als bij haaien, beren en slangen, dat maakt ze ook juist aantrekkelijk. Op een bepaalde manier. Een confrontatie met zo’n beest overleven voelt aan als een triomf, zelfs al is dat vaak een kwestie van geluk.
Sommigen maken er hun beroep van, zoals stierenvechters. Ook voor hen is overleven niet alleen een kwestie van vakmanschap. Zie alleen al het aantal geslagen kruisjes in Tardes de Soledad.
2 juni 2025, de Keuringsdienst van Waarde ‘onthult’: ook koeien hebben hoorns.
Het onvolprezen tv-programma komt met een waarheid die heel wat kijkers verbaast. Generaties Nederlanders zijn opgegroeid met een vast beeld voor ogen van het vrouwelijke lid van de runderfamilie: een beest zonder hoorns. Maar dat komt alleen omdat een ander beest, geheten mens, daar een stokje voor steekt. Bij koekalfjes worden de hoorns in de knop afgebrand. En dat is dan dat. De mens heeft namelijk last van die hoornen uitsteeksels. Koeien kunnen ze tegen elkaar gebruiken, maar ook tegen de boer.
Ierland, detail.
In Spanje leerde ik ooit dat koeienvechten veel linker is dan stierenvechten. Stieren mogen dan door hun formaat en agressie veel gevaarlijker ogen dan de dames, het zijn ook sukkels XXL. Een ezel stoot zich geen twee keer aan dezelfde steen, maar een stier laat zich keer op keer voor de gek houden door een feestelijk aangeklede killer, zwaaiend met een lappie. Een koe, zo hoorde ik, heeft het spelletje veel eerder door. En als die koe dan ook haar hoorns nog heeft…
Waar of niet, ook stierenvechten is gevaarlijk genoeg. Hoe lang, zo vraag ik me vaak af, zou ik er zelf de dans bij ontspringen? Een halve minuut? En dan waarschijnlijk alleen zo lang omdat die giga-toro even stond te kijken van: ‘Wat is dát voor een figuur?!’
In de wereld van het stierenvechten is het niet uniek, de espontáneo, iemand uit het publiek die in de arena springt om te laten zien wat hij kan. Eén ervan deed dat bij een gevecht van de beroemde matador El Cordobés. Met ontbloot bovenlijf probeerde een jonge man op zijn beurt stierenvechter te zijn, al was het maar voor even. Met zijn shirt als cape. Hij overleefde dat niet lang. ‘Enkele seconden’, volgens de website elDiario.es.
Ook de protagonist van Tardes de Soledad kent de stierenhoorns van buiten én van binnen. Eén ervan drong zelfs door tot in zijn mond, zo vertellen een paar valse tanden. Ze zijn van een Peruaanse matador, die zelf is doorgedrongen tot in de grootste arena’s van Spanje.
‘Middagen van Eenzaamheid’ is de titel van deze film over hem. Heel toepasselijk. De camera volgt hem overal, zelfs tot in zijn slaapkamer (in de Ritz…). Voortdurend is hij omringd door mensen, maar echt contact lijkt hij met hen niet te hebben. Ook niet met zijn cuadrilla, zijn stierenvechtersploeg. Vrijwel onafgebroken doen zijn mannen aan peptalk, maar het lijkt amper tot hem door te dringen.
Wat opkrikken kan hij trouwens wel gebruiken, want hij ziet de dingen vaak negatiever dan wat zijn entourage ervan maakt. Wanneer hij na een gevecht vaststelt dat een stier ‘hem heeft gespaard’, dan is zijn team hooguit bereid tot de variant dat dat nu eenmaal ‘het geluk is dat echte winnaars afdwingen’. En verder is hij ‘geweldig’, ‘de beste’, enzovoort. Alles om te voorkomen dat hij de moed laat zakken. De stier, daarentegen, moet zijn kop juist wel iets laten zakken, zodat aan het eind het zwaard er beter in gaat, maar de man die dat doet moet zelf fier overeind blijven. Wat niet hetzelfde is als kaarsrecht. ‘Borst vooruit!’, wordt hem toegeroepen en hij tuit erbij zijn lippen, kwaad kijkend naar het beest dat hem zal doden als hij kan. Kansen krijgt het beest daarvoor voldoende, maar, zoals gezegd, hij ziet ze (meestal) niet.
Het machismo spat ervan af, maar, gek genoeg, niet zonder een zekere, hoe moet je het zeggen… ‘flikkerigheid’? Volgens het aloude adagium ‘les extrêmes se touchent‘?
De film ‘kijkt’ alleen maar, ‘zegt’ zelf niks. Je hoort wel stemmen, vaak van mensen buiten beeld. Ook vrijwel volledig buiten beeld: het publiek, familie, vrienden, geliefde(n).
Nieuw voor mij: de stroom aan commentaar vanuit de achterban tijdens het gevecht. Waarschuwingen, aanwijzingen, gevloek. Daarbij wordt de stier een rol aangemeten van kwaadaardige vijand, een schuldige, terwijl die vervaarlijke hoorns helemaal niet om zo’n geforceerde confrontatie hebben gevraagd.
Waarschijnlijk gaat het in Oekraïne net zo, waarbij de Russische soldaten de Oekraïners labelen als ‘schoften’, terwijl die zich alleen verdedigen tegen de agressie die de Russen hebben bedacht. Dat vecht beter.
Moed, bloed en elegantie. Weer die spanning tussen het mannelijke en het vrouwelijke. Niet bij de stier. Zijn hoeven steken ondubbelzinnig af tegenover de balletschoentjes van de matador met zijn zijden kousen.
Ondertussen is de toeschouwer in tweestrijd. Althans ik. Eigenlijk hoop ik dat de stier het eindelijk toch doorkrijgt, als een koe, en degene die hem zo stijlvol naar het leven staat stevig te grazen neemt. Rechtvaardigheid! En tegelijkertijd houd ik mijn hart vast voor degene die wel degelijk zijn leven waagt, een leven dat vaak niet welvarend is begonnen.
Net als bij de beroemde paardenrace ‘Palio di Siena’ is er aan stierenvechten niets sportiefs. Sterker, onsportiever kan het niet. Zo wordt elke stier aan het begin van elk gevecht publiekelijk gehandicapt, vooral door het ostentatief verwonden van de spieren in zijn nek. Dat maakt het moeilijker zijn zware kop omhoog te houden.
Niet alleen dat. De film biedt close-ups die ook veel kijkers het hoofd doen buigen. Daarbij begin je je af te vragen in hoeverre het eerst zo trotse dier niet ook steeds meer in het nadeel is simpelweg door bloedverlies. Het gutsen gestaag.
Op zich lijkt het een wonder dat zo’n film Anno Nu gewoon bij ons vertoond kan worden. Je zou bioscopen verwachten versierd met rode verf, gesigneerd door dierenactivisten. Maar nee. Alsof het inmiddels geaccepteerd zou zijn dat stierenvechten meerdere kanten heeft, waaronder een esthetische. Of zijn de activisten expres inactief, denkend dat juist door deze film de eenzaamheid op dit soort middagen ook steeds meer zal gaan gelden voor een slinkend publiek, bij wijze van anti-reclame?
Zeker is dat vooral vechtstieren een prachtig leven hebben,
totdat het opeens gruwelijk misgaat.
(Te)veel andere dieren die op het bord belanden leven miserabel van begin tot eind.
Eerder op de site:
Een ‘gekleurd’ corrida-verslag uit Sevilla.
TERZIJDE
– De stier die de espontáneo doodde tijdens een corrida van El Cordobés, had al een onheilspellende naam: Sospechoso (Verdachte).
Gewicht: bijna een halve ton.
– Letterlijker krijg je het niet te zien: iemand die ‘in het pak wordt gehesen’.
– Ook nieuw voor mij: hoorns bestaan niet alleen uit… hoorn. Er stroomt bloed doorheen en ze spelen zo, als een soort radiatoren, een rol in de warmtehuishouding.
– Nog meer stierigs op cacciucco.nl.