FilmTips
PINOCCHIO ****
De avonturen van de houten pop die tot leven komt zijn onweerstaanbaar. Wikipedia heeft zelfs een aparte pagina ingeruimd om de tientallen verfilmingen ervan alleen maar op te sommen.
En nu is er weer eentje bij. De nieuwste is van de hand van regisseur Matteo Garrone, vooral bekend van de spijkerharde film Gomorra.
Bij velen ligt daarbij verbazing voor de hand. De choreograaf van zoveel gewelddadigheid bekeert zich tot de kinderfilm? Dat komt omdat de meesten Pinokkio kennen van varianten als die van Walt Disney. Pinokkio, het boek, hebben ze niet gelezen. Als ze het wel zouden hebben gedaan zouden ze zich alleen maar verbazen over de zoetsappigheid van al die Pinokkio’s. In werkelijkheid zijn
Le
AVVENTURE DI PINOCCHIO
Storia di un burattino
aan de verbluffend harde kant.
Sterker, zó meedogenloos was het origineel dat de schrijver Carlo Collodi het afzwakte, op verzoek van de uitgever. Zo eindigde het oorspronkelijk helemaal niet met een happy end, integendeel. ‘In het echt’ veranderde het houten jochie niet in een mensenkind, om nog lang en gelukkig verder te leven. Nee, hij werd als straf voor al zijn wandaden opgehangen. Klaar, exit, finito.
Maar ook in verzachte vorm is Pinokkio nog te pittig voor kinderen zou je denken, als volwassene. Maar kinderen kunnen nu eenmaal meer aan dan waarvoor wij oudjes ze willen beschermen. Zoals een kind tegen een terminaal iemand kan zeggen: ‘Ga je nu dood?’
En hoe is de nieuwe film? Om te beginnen ben ik niet neutraal. Al bij het zien van het landschap en de soort huizen voelde ik me letterlijk thuis. In de streek waar het meeste is opgenomen heb ik, samen met degene in de bioscoopstoel naast mij, veel tijd doorgebracht. Ik ken ook de plek waar Pinokkio in de film ter wereld komt. En wij konden een kreet van blijde verbazing niet onderdrukken toen we opeens het vertrouwde gezicht zagen verschijnen van een oudje dat we goed kennen. ‘Mauro!! Hoe komt die daar?!’
Inmiddels weten we het antwoord. ‘Ze’ zijn naar de plaatselijke markt gegaan en hebben ‘onze’ Mauro gescout te midden van de rijke verzameling Toscaanse mannetjes die je daar standaard aan kan treffen.
En, beetje Italiaans misschien, een film met Mauro erin kan van mij nooit minder dan vier sterren krijgen. Maar vijf sterren, dat nou ook weer niet.
De avonturen van het houten jongetje zijn te talrijk om ze in een film allemaal te zien te kunnen krijgen. Dat is logisch. Maar het jongetje komt, anders dan in het boek, niet echt tot leven. Hij is niet meer het aandoenlijke figuurtje van Walt Disney, maar ook nog niet het snertjong uit het boek. Zo is hij een beetje vlees noch vis.
Wel is er inmiddels voldoende aan digitale kunsten paraat om allerlei wonderbaarlijks goed vorm te geven, zoals het groeien van zijn neus.
Opmerkelijk is de rol van de fameuze komiek Roberto Benigni als de maker, de ‘vader’ van de pop, want nog niet zo lang geleden deed hij zelf een Pinokkio-poging als regisseur. Niet alleen dat, hij speelde er ook de hoofdrol in, wat hem op veel kritiek kwam te staan. Het mocht dan misschien zijn droom zijn geweest om ooit Pinokkio te spelen, maar hij had er inmiddels niet meer de leeftijd voor. Benigni’s Pinokkio heeft de naam van een flop en ik heb hem dan ook aan mij voorbij laten gaan. Maar misschien valt het mee. Het echte afkraken richtte zich immers op de nagesynchroniseerde versie in het Engels.
De Pinokkio van Garrone kan je in de originele Italiaanse versie zien, zoals wij deden, maar ook in het Nederlands. Vandaar, misschien, dat het aantal kinderen in de bioscoopzaal opvallend laag lag.
Al met al zeker een geslaagde verfilming, maar het wachten blijft nog op het Yes!-moment, zoals dat kwam bij de zoveelste James Bond in de persoon van Daniel Craig. Dat je denkt: ‘We zijn er. Dit is ‘m’.
TERZIJDE
Benigni’s ‘Pinocchio’ werd genomineerd voor niet minder dan zes Golden Raspberry Awards en won er daar één van: voor Benigni zelf in de categorie Slechtste Acteur.
Zijn versie behaalde bij de filmsite Rotten Tomatoes de (zeldzame) score van 0% en leerde mij daar een Engels woord dat ik nog niet kende: unfunny.
De versie van Garrone schopt het tot 89%.
Opvallend detail: ook in de laatste film is de hoed van Pinokkio rood, net als in de meeste commerciële afbeeldingen en prullaria, terwijl die hoed volgens het boek gemaakt is van (vrijwel zeker wit) broodkruim.
(Er bestaat ook een kleurenvariant van bovenstaande prent met daarop een gelige hoed).
Aan het boek worden, meer of minder terecht, meerdere lagen toegedicht.
Zo is in de film de scène te zien waarin het houten jochie door een rechter onschuldig wordt verklaard en daarop in het gevang wordt gegooid, om bij nader inzien als ‘schuldig’ te worden vrijgelaten.
Meer maatschappijkritiek, zou je zeggen, dan stichtende moraal voor kinderzieltjes.