In vele talen is het in feite hetzelfde: ‘to discover, découvrir, entdecken, scoprire‘.
Aangezien er niets nieuws onder de zon is, stuit je bij ontdekken niet echt op iets nieuws, maar je haalt de bedekking weg van iets dat er al was. Het ont-dekte is niet nieuw op zich, het is nieuw voor jou. Meestal verrassend. Soms minder. Soms zelfs niet in het minst.
‘Hora est‘. Die plechtige formule kreeg Prof.Dr.Jo van den Brand ongetwijfeld te horen kort voordat hem het doctoraat werd verleend. ‘Het is zover’, mailde hij mij op zijn beurt, kort geleden.
Dat ‘het’ was de wereldwijde aankondiging inzake een spectaculaire ontdekking van iets waarvan men al meende te weten dat het bestond. Het bestaan van zogeheten zwaartekrachts- of gravitatiegolven werd verondersteld, in theorie. Maar theorieën hebben honger. Ze willen worden bevestigd door waarnemingen ‘in het echt’.
Dat gebeurde al in september vorig jaar, maar in de tussentijd werd ‘De Ontdekking van de Eeuw’ – al is die eeuw nog jong – angstvallig stilgehouden. Exacte wetenschappers gaan namelijk niet over één, twee, drie nachten ijs.
Maar op 11 februari j.l. was het dan zover. De detectie van gravitatiegolven werd op die dag zowel in Amerika, in Italië, als in Nederland wereldkundig gemaakt.
En zo gebeurde het dat ik mijzelf als eenzame ‘alfa’ terugvond in een met IQ’s volgestampt zaaltje op het Amsterdamse Science Park. Aldaar was een directe beeldverbinding opgezet met een persconferentie op de VIRGO-lokatie, nabij Pisa, Italië. Volgers van deze site zijn daarmee al vertrouwd, door het artikel ‘Einstein & Jo.’
In Italië kreeg men het eerste woord, dat vervolgens clamorosamente de mist in ging. De verbinding haperde namelijk dusdanig dat die uiteindelijk werd stopgezet. Gevolg: wrevel, maar nog aanzienlijk meer hilariteit. Topwetenschappers, die in een fractie van een seconde over een afstand van drie kilometer veranderingen kunnen registreren in de orde van een miljardste van een miljardste meter, leken opeens zowaar toch menselijk. (Hoewel dat alleen maar kwam doordat ze voor deze ene gelegenheid afhankelijk waren van de techniek van derden).
Aan de andere kant was het alsof het Amsterdamse publiek door dit falen van hogerhand werd gered. Lezers van ‘Einstein en Jo.’ weten dat Jo niet in God gelooft, maar nu had het er toch de schijn van dat de Heer door Zijn ingrijpen ons een verdere blootstelling aan het abominabele Engels van de Italianen bespaarde. (Zie ©log Nr.14 De Beste Wens voor Italië).
Ondertussen vertelde Jo dan maar zelf wat er vanuit Italië niet tot ons kwam. Dit onder het snorren van meerdere televisiecamera’s. De ontdekking ging al bij de presentatie zelf gepaard met grote media-aandacht, waarna de protagonisten linea recta werden afgevoerd richting het centrum van het vaderlandse tv-universum, De Wereld Draait Door.
‘Ik word geleefd’, stelde Jo vast, vlak voordat de taxi naar Hilversum voorreed. Fotografen, microfoons, vragen, felicitaties. Ondertussen hadden de heren daarbij een glas Australische bubbelwijn in de hand. Wellicht onbewust een illustratie van het feit dat het gedetecteerde signaal de aarde eerst aan de ‘onderkant’ had geraakt en daarna noordwaarts trok.
‘Roerganger’ Jo van den Brand (r) en ‘datawizard’ Chris van den Broeck, met Oz-bubbles
Wie weet was er trouwens wel echte champagne geschonken als het signaal voor het eerst bij het Europese VIRGO was ontdekt in plaats van door het Amerikaanse LIGO, hoewel de Nederlandse onderzoekers ook daarbij zijn betrokken. Maar bij Jo zelf was de tijdsspanne tussen die teleurstelling en de sensatie van ‘DETECTIE!!’ zelfs voor hem onmeetbaar.
In elk geval had het laatste hem geëmotioneerd, zo bekende de professor. In lijn, vermoed ik, met hoe hij geraakt kan zijn wanneer hij over Einstein spreekt. Deze ‘ontdekking’ betekende tegelijkertijd de zoveelste bevestiging van dat immense genie. Zozeer, dat Jo bij De Wereld Draait Door stelde dat Einstein eigenlijk degene was die ervoor nog eens, postuum, de Nobelprijs verdient.
Dat deze ontdekking tot die prijs zal leiden lijkt trouwens zeker. Een oudere heer voegt zich bij ons en suggereert bijna dat… Maar Jo wuift die gedachte direct weg.
We zullen zien.
N.B.
Wellicht volgt later een uitgebreider stuk over deze ontdekking als ‘update-service’ voor de lezers van Einstein & Jo., inmiddels weer het meest gelezen artikel op Cacciucco.nl. Zoals meestal op deze site zal dat dus zijn ruim nà de mediastorm, maar kosmisch gezien nog alleszins redelijk.
Het nu ontvangen signaal was anderhalf miljard jaar oud…
Maar wat zijn ze er blij mee.
Update juli 2016:
Einstein & Jo 2.0