Free Solo *****
Beter ten halve gekeerd, dan ten hele gedaald.
Slagen, of doodgaan. Dat is de essentie van de klimtechniek ‘Free Solo’: klimmen in je eentje, zonder hulpmiddelen, zonder enige vorm van zekering.
‘Free Solo’, een documentaire in de bioscoop, is er een waarbij je van tevoren al weet dat het goed afloopt. En toch zit je met het zweet in je handen. Bijna zoek je naar een zakje met magnesium, zoals de man die aan die berg kleeft op zijn rug heeft hangen. Een absurd idee, in je bioscoopstoel, maar als de man voor je het één keer vergeet – of denkt: ‘In deze positie is het even te lastig’ – dan kan hij daarmee zijn greep op het leven voor altijd verliezen.
Zijn missie is de eerste Free Solo-beklimming van een beroemde bergwand. Inclusief passages die bijna niet kunnen, maar toch moeten. Een loodsteile kilometer van graniet. Even angstaanjagend als aantrekkelijk. Voor de echte klimmer dan.
Mijn eigen en meteen enige prestatie op klimgebied is het interviewen van een man die door velen wordt beschouwd als de grootste nog levende alpinist. Het daaruit voortgekomen artikel draagt de titel ‘Bergbeklimmers zijn dom‘.
Dat had een citaat van mijzelf kunnen zijn. Althans, ik beschouw grote klimmers als de beste leerlingen uit een lagere klas. Ik sla degenen hoger aan die begrijpen dat je die majesteitelijke toppen alleen moet laten met zichzelf. Ze bewonderen van beneden af is superieur aan ze beklimmen.
Dat neemt niet weg dat de avonturen van die ‘beste leerlingen’ fascinerend kunnen zijn. Fascinerender vaak dan de wederwaardigheden van de wijzen beneden.
Wel Free, niet Solo.
‘Free Solo’, de film, is niet alleen fascinerend door De Klim zelf. Gaandeweg wordt duidelijk dat de klimmer in kwestie wel degelijk over een formidabel ‘hulpmiddel’ beschikt: zijn opvoeding. Hij werd volledig liefdeloos grootgebracht. Ambitie werd hem wél met de paplepel ingegoten, maar totale aantal huggings: nul. Pas op latere leeftijd ‘leert’ hij te omhelzen, via derden. Maar als zijn vriendin ten tijde van De Klim hem vraagt of hij ook aan haar kan denken is het antwoord: ‘Nee’.
Free Solo kan alleen maar lukken als je 100% Free en 100% Solo bent. Dat hij dat inderdaad is, wordt al bewezen vóór zijn geslaagde klim. In feite is hij bij zijn onderneming namelijk helemaal niet ‘vrij’ en ‘alleen’. Hij wordt constant gevolgd door camera’s, ook tijdens zijn eerste poging. De druk om die door te zetten moet enorm zijn, maar hij breekt zijn klim toch af. Essentieel voor succes: weten wanneer wel en wanneer niet. En daar naar handelen.
Ooit bekende iemand mij op zijn huwelijksdag al te hebben geweten dat het niet goed zat. Maar ja, alle gasten waren er, iedereen keek toe, het diner was gereserveerd, de huwelijksreis…
De Free Soloist, daarentegen, moet zich alleen laten leiden door zichzelf. Door niets anders. Op straffe des doods. Zo’n veertienduizend seconden lang kan elke daarvan zijn laatste zijn. Alleen al daarom moet zo’n film vijf sterren krijgen. En dan het camerawerk… Vrijwel de hele crew bestaat uit alpinisten, die zelf wel aan touwen hangen, waarvan sommigen eigenlijk niet durven te kijken. En doodsbenauwd zijn dat juist door hen iets misgaat.
Wel Solo, niet Free.
De man in hun focus haalt het. Eenmaal bovenop zijn meesterwerk zegt hij heel blij te zijn. Maar ik heb heel wat mensen heel wat blijer zien zijn met het net halen van de tram.
Zijn prestatie is ‘niet normaal’. Hijzelf is bijpassend. Als je normaal bent gaat zoiets niets worden.
Zijn naam: Alex Honnold. De naam van de klimmer die ik zelf ontmoette: Reinhold Messner. Beiden mannen aan de top, maar wel verschillend. Je piekert erover wat dat dan is.
Volgens mij ben ik eruit:
Alex = The Mountain and I
Reinhold = Mein Erfolg und ich
Maar daarmee houdt het piekeren niet op. Je denkt (retorisch): ‘Als dat klopt, wie van de twee wordt dan het oudst?’
Maar ja, ik ben dan ook een beetje normaal. Alex denkt daar vast niet aan.
*
Shoplifters ***
Diefjes bestelen winkels van spullen en bioscoopgangers van tijd.
Aldus Reinhold Messner, ’s werelds beroemdste alpinist, nu ‘MMMuseumman’.