Het moest er een keer van komen: The Queen is dead.
Vervolgens werd ze, wellicht geheel naar eigen wens en verwachting, onderwerp van schier eindeloos ceremonieel gesol. Hoewel dat gro-ten-deels-heeeel-traag ging, werd je er toch duizelig van.
– De nieuwe koning komt goed uit de startblokken, met zijn televisie-Adress aan het volk. Verrassend goed zelfs.
– Maar dan herhaalt een tv-zender nog eens een oud onderschept privé-gesprek tussen hem en zijn Queen Consort Camilla, dat hem weer terugbrengt tot onder Theemsniveau.
– Iets dat zijn moeder nooit zou zijn overkomen, simpelweg omdat ze zoiets nooit zou kunnen bedenken. Denk ik.
– Bovendien springt haar zoon als kersverse koning al spoedig tot tweemaal toe uit zijn vel. Publiekelijk. Taboo voor mamà.
– Wat zou er gebeurd zijn als ze in Engeland was overleden? Zou de Queen of Scots daar dan alsnog een postume tour hebben gemaakt?
– Kan de Schotse affectiegolf voor hun overleden monarch blijvende gevolgen hebben voor het streven naar onafhankelijkheid?
– In de Schotse rij rouwenden ontwaar ik niet één enkele zwarte. Wel een enkele Aziaat.
– Als degenen vóór hen het hoofd buigen, doen de daaropvolgenden het doorgaans ook. Tot een koppige Schot het niet doet en hij daarna op zijn beurt ‘volgers’ krijgt. Totdat…
– Het giga-transportvliegtuig dat de kist naar Londen brengt zal heus wel eens leeg door het luchtruim zijn gegaan, maar vast nog nooit met zo weinig lading.
– Zouden ze bij de laatste rustplaats de kist nog een keer open doen, ter controle, na al dat dragen over hellingen en trappen? Tiptop-gedraag, natuurlijk, maar toch.
– Wel toepasselijk dat het bij aankomst in Engeland met bakken uit de hemel komt. Het weer dat ze het vaakst heeft gezien meldt zich toch nog even.
– De kist met de Queen zou volgens draaiboek om 2.22 uit Buckingham Palace vertrekken. En zo geschiedde, uiteraard. De Engelsen zijn in dit soort ceremonieën Nr.1. Wie zou de grote regisseur ervan zijn? Die zorgt dat alles klopt. Om je berenmuts voor af te zetten. (Al zijn die dan behoorlijk belachelijk).
– De zonen van de koning lopen dit keer achter hun oma aan. Zoveel jaren nadat ze hetzelfde deden bij hun moeder. Alle uniformen, tunieken en andere kostuums mogen dan impeccable zijn, dezer dagen lopen er toch heel wat koninklijke kleerscheuren over straat.
– Ik mail een commander van de Royal Navy mijn condoleances. Hij bedankt ervoor en meldt op z’n Brits dat ook ‘the hat making world in mourning’ is. Inderdaad, hoewel nog enkele dames het bij hoeden houden komt dit verlies bij de makers hard aan. Hoeveel zou ze er hebben gehad?
– Toch al beroemd om queueing, bereikt de rij voor de kist een verbluffende lengte. Eenmaal in Westminster Hall zijn de mensen doodstil. Hier buigen ze vrijwel allemaal. Een aantal vrouwen doet, voor de enige koningin die ze in hun leven hebben ‘gekend’, hun eerste reverence. Met wisselend resultaat.
Al met al ontroert het. Zeker, het zullen niet allemaal rouwenden zijn. Er zullen erbij zijn alleen om erbij te zijn. Anderen willen geschiedenis zien, voelen. Maar toch, het is meer dan Disney. Het is echt. Bijna allemaal doodgewone mensen, in de hoedanigheid van onderdaan. Van iemand die hoger is. Toevallig ergens anders geboren. Iemand met wellicht meer kastelen dan zijzelf theekopjes.
Cynisch bekeken kan je het afdoen als rare poppenkast. Voor iemand, bovendien, die dood is. Maar je ziet dat het meer is. Nog los van het feit dat mensen niet 24 uur in een rij gaan staan voor een gril.
– Voor hoevelen is de aanblik van de kist een ontmoeting, een afscheid, van het verleden? Van een tijd die nooit meer terugkomt?
– Tussendoor, opeens, een minister. Het is Rees-Mogg, dezelfde die eerder onuitstaanbaar lag te hangen op een van de banken in het Lagerhuis, zonder enig respect voor de oppositie die hem toesprak. De arrogantie zelve. Zo iemand die van een deftige school komt in het land bij uitstek van rangen en standen. De minister houdt een zoontje bij de hand, in een truitje dat het begin van een identieke schoolcarrière doet vermoeden.
Goed, je weet dat de minister is voorgedrongen in de rij. Maar toch, hij staat nu zowaar, voor even, tussen het gewone volk.
– Er zijn ook zwarte mensen bij. Weinigen, maar ze ontbreken niet. Opvallend meer Aziaten.
– Degenen met medailles hebben ze allemaal opgespeld. De meesten ervan salueren.
– Eén iemand heeft zijn armen over elkaar. En buigt zo. Een ander houdt ook voor de kist zijn handen in zijn zakken. En buigt niet.
– Twee vrouwen gaan op de knieën en raken met hun hoofd de grond.
– Respect voor iemand die ruim zeventig jaar in de pas liep. Dat is wellicht voor een groot deel waarom zovelen nu schuifelen.
Maar het heeft ook iets treurigs. Of zou ze, iedere keer dat ze de kroon afzette, een lange neus hebben getrokken tegen prins Philip? Ik vrees van niet.
– Behalve de mannen die op wacht staan – daarbij nog niet één vrouw gezien – hebben maar heel weinigen zich gekleed voor een plechtige gelegenheid.
Personeel in pandjesjas wijst zelfs kortebroekbezoek de weg. Richting de buitenste rij, dat wel.
– En dan is het ‘Q-Day’, de dag van de begrafenis. Als een Zwitsers uurwerk grijpen alle ceremonieraderen in elkaar. Indrukwekkend. Niets gaat er mis, zo lijkt het.
– In hoeverre is zo’n Greatest Show on Earth ook een nationale proeve van bekwaamheid?
– Waarom moet ik, tussen al die plechtigheid, daar nou toch altijd aan denken: ‘Er zullen tussen alle gasten, alle deelnemers aan al die wakes en processies, toch ook mensen zijn die nodig, hoognodig, wanhopig ‘moeten’?
– De paarden, ja, de paarden kunnen alles laten lopen, laten vallen en doen dat dan ook. Toch zie je nergens merkbare vertwijfeling bij de vraag die achter hun hoeven opdoemt, bij de aanblik van een vers dampend dilemma: ‘Moet ik, mag ik de marslijn verlaten? Of moet ik erdoor, erop, erin? Met mijn tot spiegels gepoetste laarzen’. Een sprongetje is geen optie.
– In elk geval beweegt alles gecentreerd. Zou wel leuk zijn als ze links liepen.
– Krijgen de dragers na gedane arbeid vrij toegang tot de drankkelder van Windsor Castle? Ze verdienen het.
– En dan, na al die perfecte ceremonieën, de foutloze tv-regie van begin tot aan het eind, zien we de kist niet onder de grond verdwijnen, noch het luik dat zich sluit. Alsof The End ontbreekt.
– Ook horen we niet wat ze fluistert, daar binnenin:
‘Finally‘.
TERZIJDE
Hoop
Toch nog iemand met een hoedje.