Het lijkt er bijna op alsof het NL-cabaret en het NL-toneel aan weerskanten op een wip zitten. Ook als je naar een toneelvoorstelling gaat van een groep waar je nog nooit van hebt gehoord, spat de kwaliteit er vaak vanaf. Of is het toeval dat bij onze pogingen hedendaags NL-cabaret bijna nooit iets voorstelt en NL-toneel bijna altijd? Het cabaret komt zelden verder dan een grofheidscontest.
Lachen!
Als je van niets iets goeds kan maken.
Wat is goed toneel?
Als je van iets goeds iets nog beters kan maken.
Bij de fameuze Toneelgroep Amsterdam speel je op zeker. Vaak ook omdat ze nogal klassiek zijn aangelegd, in de zin van repertoire dat de tand des tijds heeft doorstaan.
Zo hebben ze zich op Couperus gestort, met stukken die niet oorspronkelijk voor toneel geschreven zijn. Maar die oude teksten worden wel in een nieuw jasje gestoken, ook gebruik makend van wat de hedendaagse theatertechniek te bieden heeft.
Niet al het nieuwe is overigens geslaagd. Zo gaan zowel in ‘De Stille Kracht’ als in ‘De dingen die voorbijgaan’ de kleren uit. Helemaal. Maar wat in De Stille Kracht een functie heeft, komt bij De Dingen over als een geforceerd zwaktebod. Bovendien speelt De Kracht in zwoele streken en De Dingen in het kille Den Haag, waar de dingen doorgaans onder de dekens bleven.
Ook onaantrekkelijk is dat je chemicaliën die op het toneel worden gebruikt, poeders en wat al niet, in het licht van de spotlights ziet opstijgen richting je eigen longen. Terwijl je klemzit op stoel 13.
Verder is het vooral genieten. Alleen al van zoiets ‘simpels’ als goed versterkt geluid. Bij verrassing klinkt opeens de onmiskenbare stem van Nina Simone. Een eeuwtje uit de richting, maar dat maakt niet uit. Je vermoed dat de regisseur heeft gedacht: ‘Ergens wil ik dit ooit laten horen. Dan maar hier’.
En inderdaad, vanaf de eerste seconde heeft ze het pleit gewonnen. De eerste tonen van Nina gaan erin als die van Chet Baker of Miles Davis. Met het gevaar dat het stuk waarin ze te gast is opeens verbleekt tot van secundair belang.
En wel een vreemde eend, die donkere oervrouw in die oerstijve blanke bijt. Of toch ook weer niet? Takma en Dercksz waren op hun beurt ooit vreemde eenden in De Gordel van Smaragd. En Nina, op haar beurt, vond rust in ons land, in de veilige haven van… Gerrit de Bruin.
Opvallend: het Nederlandse publiek is er altijd als de kippen bij om aan schier eindeloos applaus te doen, en een staande ovatie is zo standaard dat de waarde ervan verloren is gegaan. Maar bij De Stille Kracht, dat toch nauwelijks beter kon, blijft het bij wat zuinig klappen. Een mysterie.
Op weg naar de uitgang ontmoet ik de oplossing: VWO. Hele schoolklassen, per bus aangevoerd. ‘De Kracht’ was een opdracht.
Ik vraag een jongen uit Amersfoort wat hij ervan vond.
‘Wel moeilijk’, bekende hij en verklaarde plechtig:
Mysterie Nr.2
‘De Dingen’ gaan te lang door. Wanneer de klokken worden stilgezet voel je: ‘Dit is het einde, zou dat moeten zijn’. Maar nee, het gaat nog verder, terwijl je denkt aan je eigen middelbare school:
‘Hoe heette dat ding ook alweer? O ja, het wormvormig aanhangsel’.
Ook wel: appendix.
Kan weg.
Nina Simone
Wild is the Wind (Live at Town Hall)
Dit is niet de TA-versie, maar op YouTube staat erbij: ‘Best version!’ Zou weleens kunnen.
*
TERZIJDE
Automatisch orgaandonor zijn?
Per definitie onmogelijk. Een ‘donor’ geeft iets. Daar hoort automatisch nemen niet bij.
Wel hoort te gelden:
‘Zelf niets geven, zelf niets ontvangen’.
Zie ook: Blog Nr.152 Orgaandonatie