Beter ten hele gekeerd, dan ten dubbele gedwaald.
Wat is dat, een statie-sof? Het is een mislukking die verband houdt met statie. Met statiegeld.
Iedereen weet wat statiegeld is, maar wat een gek woord eigenlijk. Statie, hoezo?
Een statie is een parochie, of een plek langs de lijdensweg van Jezus C. Dus ‘statiegeld’? Salaris voor de pastoor? Toch zeker niet dat J.C. als compensatie voor zijn calvarie betaald kreeg.
Nee, statiegeld is wat je extra betaalt voor iets dat je terugkrijgt wanneer je de verpakking leeg terugbrengt. Het is een borgsom die net zo lang in stand, in statie, blijft totdat de reden voor die borg is vervallen. Nooit bij stilgestaan.
Maar tegenwoordig sta ik bij statiegeld heel vaak stil. Stil, in de zin van geluidloos, blijf ik er zelden bij. Vaak gaat het gepaard met een uitroep, van ontsteltenis, al gaat die allang niet meer gepaard met verrassing.
Laatste keerde ik terug uit het buitenland en, zoals zo vaak, was de schok groot. Bij het zien van de beestenbende ook wel bekend als Amsterdam. Rotzooi overal. Zeker, dat was al zo, maar tegenwoordig is het nog veel erger. Vooral door opengebroken afvalbakken. De reden: statiegeld. Dat bestond al veel langer vooral voor glazen flesjes.
Maar nu hebben hogere geesten besloten daar, onder meer, ook nog eens blikjes bij te doen. Dat lumineuze idee kwam in ze op omdat (vooral?) de homo amstelodami ruim tweeduizend jaar na de staties van J.C. zich nog in een ontwikkelingsfase bevindt ruim onder NAP. Lege blikjes & Co. keilen wij gewoon op straat.
En anders in de gracht. Ermee op weg gaan naar een vuilnisbak, daar beginnen we niet aan. Behalve, bedachten de hogere geesten, als we er geld voor kunnen krijgen. Niet bij een vuilnisbak, maar bij een inzamelpunt. Zo gezegd, zo gedaan en zo worden vooral supermarkten doorlopend opgezadeld met een enorme logistieke operatie, omdat hun klanten zich zo onbeschaafd gedragen.
Op deze manier zouden twee vliegen in één klap kunnen worden geslagen: minder afval op straat en meer recycling van gebruikt materiaal. Resultaat: amper meer recycling en nog veel meer afval op straat. Het forceren van vuilnisbakken is door het statiegeld inmiddels een verdienmodel dat loont. Dat openbreken kan worden voorkomen door de bakken niet meer op slot te doen, maar de rest… Het ziet er allemaal diep treurig uit.
Toeristen kijken er verbijsterd naar, zelfs al zijn zij waarschijnlijk degenen die het meeste ‘geld’ in die bakken doen belanden. Misschien is dit probleem dan ook wel extra groot daar waar de meeste toeristen zijn en minder ‘in den lande’, maar toch.
Wat te doen? Het statiegeld zodanig verhogen dat dat ‘geld’ niet meer zal worden weggegooid? Dan moet dat bedrag wel héél hoog worden en dat zal de jacht op ‘dat ene blikje’ nog feller maken, vrees ik.
De nieuwste ‘oplossing’ voor het probleem is verbluffend: minder afvalbakken. Dat lijkt een beetje op de tactiek die een cabaretier ooit voorstelde tegen degenen die uitgeleende boeken niet teruggeven: de helft van de pagina’s zwart maken.
Het blijft tobben. Ook om je eigen blikjes, die je zelf nooit op straat zou hebben gegooid, naar de winkel te moeten brengen, omdat anderen…. Daarbij is de kans levensgroot dat je bij het inleverpunt ook met anderen bent, zodat het een eeuw kan gaan duren voor je zelf eindelijk voor zo’n automaat komt te staan. Waarbij je je schoenzolen vastlijmt op de kleefresten van wat er in duizend eerdere blikjes heeft gezeten.
De beste oplossing, lijkt mij, is gewoon toe te geven dat de statie-sof een sof is. Een mislukking. Stop ermee.
Wat dan wel? Het beste zou zijn iets ‘dat in de lucht hangt’.
Ik zag ooit ergens een bordje met:
‘No parking here. Don’t even think about it’.
Zoiets. Maar dat is in even goed Nederlands in ons land wellicht niet meer dan wishful thinking.
In heel wat landen hangt het in de lucht dat je je rommel niet zomaar ergens laat vallen. Bij ons hangt eerder in de lucht ‘Denk er niet aan er iets van te zeggen!’ Of is ook dat vooral typisch van Amsterdam?
Dan toch maar de knoet? Kijken naar Singapore?
Wat hebben ze daar zoal op het sanctiemenu? Een greep:
| Overtreding | Sanctie | Extra |
| Kleine dingen, zoals een sigarettenpeuk of winkelbonnetje op de grond gooien. | S$300 (om voorkomen te voorkomen). | |
| Grotere rommel maken. | 1e keer: tot S$2000 2e: tot S$4000 3e + volgende: S$10.000 | CWO |
| Vandalisme, zoals graffiti spuiten. | tot S$2000 / max. 3 jaar gevangenisstraf | 3 tot 8 stokslagen. |
| Importeren kauwgum. | tot S$10.000 | gevangenisstraf mogelijk. |
1 S$ = circa €0,65
CWO = Corrective Work Order (taakstraf, bestaande uit schoonmaken in de openbare ruimte met een fluorescerend hesje aan, ter publieke beschaming).
En de pakkans? Die is er behoorlijk groot. Neem het specifieke vergrijp ‘piesen in een lift’, een fenomeen dat heel wat Hollandse neuzen herkennen. In Singapore zijn liften uitgerust met urinedetectoren die een alarm af doen gaan en de deuren doen sluiten totdat de politie je komt begroeten.
Zou een dergelijk sanctiemenu er bij ons doorkomen? Waarschijnlijk niet. Maar aanzienlijk pittiger dan nu zou geen kwaad kunnen, ook al omdat de pakkans bij ons klein is.
Zelf ben ik voorstander, zoals al eerder op de site betoogd, van een systeem met gele en rode kaarten. Eerst een waarschuwing en elke volgende keer een telkens verdubbelende sanctie.
Eén ding is zeker: onze ‘positieve’ oplossing met statiegeld is een maxi-sof.
Basta!
Eerder over sancties: Dubbelen.
TERZIJDE
– Stokslagen
Zelfs één ‘juridische stokslag’ in een land als Singapore is een niet te onderschatten ervaring die je op meerdere manieren nog lang bijblijft.
Zo’n slag wordt uitgevoerd met een rotan stok door een gespecialiseerde functionaris, die zo hard dient te slaan als hij kan. Op ontblote billen.
– Anders dan wel gedacht wordt worden dit soort straffen er nooit in het openbaar uitgevoerd.
– Gerechtelijke lijfstraffen werden bij ons afgeschaft in 1854.
Voor een dergelijke afschaffing bestaat in Singapore ook nu nog geen noemenswaardige steun.
– Ouders kunnen er dunnere rotan stokken zelfs gewoon in de winkel kopen, voor het disciplineren van hun kinderen. Zoals dat vroeger ook bij ons wel gebeurde met het zogeheten ‘Spaanse rietje’.
– Verrassend
Ook strafbaar in Singapore: vanaf de straat ongekleed zichtbaar zijn, zoals in een hotelkamer.
– Ben er nooit geweest, de properheid lijkt me een zegen, maar is het in Singapore wel gezelllig?