‘De schoorsteen moet roken’, is een oude spreuk. Te oud. ‘Roetveegpieten’ moeten tegenwoordig zelfs worden geschminkt, bij gebrek aan roetrijke schoorstenen. Gelukkig.
Toch zweeft er, vooral ’s winters, nog teveel roet in het rond. Door het stoken met hout. Een probleem dat vooral schade doet in dicht bebouwd gebied.
Alweer bijna vijf jaar geleden schreef ik een brief in de Amsterdamse krant Het Parool.
21-12-2019 / aan Het Parool
Na al die tijd is het fenomeen van ‘een kwartje’ al bijna in de nevelen der tijd verdwenen, maar toch blijkt het houtrookkwartje nu, alsnog, gevallen.
01-10-2024 / van AT5
De Amsterdamse zender AT5 meldt dat Anno Nu ook de ‘Wethouder Luchtkwaliteit’ zowaar rook ruikt:
“Inmiddels blijkt het zo ongezond te zijn, dat ik het onverantwoordelijk vind om hier niets aan te doen”.
Hèhè. En wat gaat ze dan doen tegen iets dat ‘zo ongezond‘ is? Verbieden, zou je denken. Maar nee: Nederland, polderland.
In plaats daarvan komt het stadsbestuur ‘met een voorstel om houtrook te ontmoedigen.
“Het aanpakken van overlast van houtrook is ontzettend lastig, omdat veel mensen leuke herinneringen hebben aan een vuurtje stoken.“
, aldus de wethouder.
Het stadsbestuur presenteert verschillende maatregelen. Van subsidie voor het verwijderen van rookkanalen, proeven met elektrische barbecueplaatsen tot voorlichting en een verbod op houtkachels in nieuwe woningen vanaf 2027. Verdere regulering wordt onderzocht’.
Sterker, een haardvuur, was er iets mooiers?
Wat blijkt? Bij andere gemeentes zijn ze dapperder, zoals in Amersfoort.
Wie daar ‘zijn houtkachel aansteekt wanneer de stookwijzer code oranje of rood aangeeft, kan een boete krijgen tot maar liefst 400 euro. Of zo’n dergelijke regel er ook in Amsterdam gaat komen is nog onduidelijk’. De wethouder:
“Daar moet eerst een gesprek over op gang komen. Dat begint door te benadrukken hoe enorm schadelijk houtrook is.”
*
‘Aanpakken ontzettend lastig’, ‘leuke herinneringen’, ‘een gesprek op gang brengen’… Zucht.
Laten we eens iets anders schadelijks nemen, kindermishandeling:
‘Ja, we weten het, het voelt geweldig als je die kleine etterbakjes er eens goed van langs geeft, zoals we dat vroeger deden. Een beetje pittig. Met de broekriem? Heerlijk! Dus wij, van de overheid, we begrijpen best dat jullie nostalgisch zijn en dat het lastig is jullie ervan te weerhouden, maar het is voor kinderen wel heel schadelijk. Daarom zouden we er een gesprek over op gang willen brengen, zodat we samen, bij de koffie..’.
Zoiets.
Maar, trouwens, waarom zou bij iets dat zo ‘enorm schadelijk is’ voor de (volks)gezondheid de verantwoordelijkheid bij de gemeenten moeten liggen?
Waarom kan de centrale overheid houtstook in stedelijke gebieden niet simpelweg verbieden?
*
Tot zover, in het kader van het Cacciucco-blog.
TERZIJDE
– De onzindelijke plannen van Vattenfall (ex-Nuon) om in Diemen een gasgestookte centrale om te bouwen tot een gestookt met biomassa (uit Verweggistan), zijn in de herfst van 2024 alsnog bij het oud-papier gedaan.
– Niet dat alle houtkachels nu meteen ‘op de houtstapel’ moeten. Ze kunnen in noodsituaties nog van pas komen.
– (Veel) eerder op de site: No Smogging + vervolg.
*
Voor wie meer in detail wil zien hoe tergend langzaam ‘de dingen gaan’, daarvoor (veel) geduld heeft:
In de herfst van 2019 wendde ik mij na rookoverlast in eerste instantie tot de plaatselijke GGD.
Hun reactie kwam snel. Alsof ze blij waren dat het onderwerp bleek te leven:
15-11-2019 / van Leefomgeving Milieu en Gezondheid / GGD Amsterdam (verder: GGD)
Mogelijk heeft u hier al contact over gehad met het stadsdeel. Anders wil ik u vragen om dat alsnog te doen.
Doe dan een schriftelijk “verzoek tot handhaving”. De afdeling handhaving is dan in ieder geval verplicht om poolshoogte te gaan nemen. (Hoe meer meldingen, hoe hoger op de agenda). Maar helaas kan de gemeente/GGD mensen niet verbieden om op hout te stoken.
GGD en Gemeente Amsterdam zijn op het moment bezig het met opstellen van een beleidskader voor het thema houtstook. Omdat er landelijk nog altijd geen regels zijn om hinder te voorkomen en handhaving mogelijk te maken, gaan we onderzoeken wat gemeentelijk aan regelgeving mogelijk is. Dit zal voornamelijk gaan over nieuwe situaties (nieuwbouwwijken). Dit is een nogal langdurig proces, wat moet leiden tot beleid voor dit onderwerp.
Ook zijn we bezig met het voorbereiden van communicatie vanuit de gemeente naar burgers over houtstook. Het streven van de gemeente Amsterdam is om houtstook zeker niet te stimuleren, en we willen mensen ervan zien te overtuigen dat men beter een andere vorm van warmte, energieopwekking (of gezelligheid) kan kiezen.
De website www.stookwijzer.nu geeft advies voor stokers, op basis van actuele gegevens over het weer en de luchtkwaliteit. Hier kunt u ook klachten doorgeven. Die worden alleen geregistreerd en dit zal dus niet tot oplossing van uw probleem leiden. Maar wederom, hoe meer klachten, hoe hoger op de agenda. Overigens hebben burgers altijd ook zelf de mogelijkheid om te proberen invloed uit te oefenen op de gemeenteraad, zie hiervoor de website van de gemeente Amsterdam.
Als het RIVM op basis van de verwachte weersomstandigheden en de luchtkwaliteit afraadt om hout te stoken, wordt hier – sinds vorige week – een stookalert voor afgegeven. Dit kunt u zien op www.rivm.nl/stookalert Maar als er een stookalert is, dan is het nog steeds niet verboden om hout te stoken. Een totaalverbod op houtstook zit er politiek gezien op het moment niet in.
Tenslotte nog het volgende: de universiteit Utrecht is een onderzoek aan het voorbereiden naar de invloed van houtverbranding en gezondheid samen met burgers, zie https://charred.sites.uu.nl/het-project/ waar u ideeën voor onderzoek kunt aandragen. Dat onderzoek richt zich zowel op gehinderden als op stokers.
15-11-2019 / aan GGD
Dank voor uw voorbeeldig snelle reactie.
Eén ding is de politiek (kan lang duren) en een ander ding is de volksgezondheid (zou sneller moeten kunnen).
Eén ding is hout stoken in het algemeen en een ander ding is hout stoken op lage objecten tussen hogere bebouwing, zoals op woonboten.
Daarvan kan je zeggen dat het de volksgezondheid direct schade doet, aangezien het de omwonenden dwingt óf rook in te ademen óf niet te ventileren. (Alleen degene die het hout stookt heeft er geen schade van).
Heeft de GGD geen mogelijkheid de gemeente (dwingend?) te adviseren hout stoken in die situaties te verbieden?
19-11-2019 / van GGD
– Dat houtstook schadelijk is voor de gezondheid is ons bekend en staat ook op onze website
– https://www.ggd.amsterdam.nl/gezond-wonen/rook-roet-gezondheid/houtrook/
– Vanuit gezondheidskundig oogpunt zou het beter zijn om geen hout te stoken
– Maar wij kunnen als GGD niks afdwingen. We kunnen wel adviseren. De besluitvorming ligt bij de politiek, waarbij meerdere belangen worden afgewogen. Wat het ingewikkeld maakt is dat er landelijk geen regels zijn om hinder te voorkomen en handhaving mogelijk te maken
– Stadsdeel Oost heeft op grond van artikel 7.22a in het Bouwbesluit (“je mag niet op voor de omgeving hinderlijke of schadelijke wijze rook, roet, walm of stof verspreiden”) eens een stookverbod opgelegd op IJburg. Mijn collega heeft deze hinder namens de GGD Amsterdam bevestigd en heeft ook als getuige opgetreden bij een rechtszaak die vervolgens door de stoker was aangespannen. Maar dat heeft bij de rechter geen stand gehouden.
– Kortom. Het probleem is duidelijk, maar een oplossing is helaas niet eenvoudig..
20-11-2019 / aan GGD
(…) Curieus dat die combinatie van bepaling + jullie bevestiging voor de rechter niet heeft standgehouden.
Opvallend ook dat stokers hun recht de gezondheid van derden te schaden zelfs voor de rechter willen afdwingen.
(…)
Maar ja, ook de ex-Nuon begint er nu mee…
OK. Dus wat zouden we/ik concreet het meest effectief kunnen doen? Brief naar de krant / naar de Gemeenteraad / inspreken bij de Gemeenteraad?
(Wat betreft hout stoken in het algemeen zal het wellicht niet helpen dat nogal wat ‘gordeldieren’ – machtigen in de grachtengordel – een open haard hebben/willen houden).
24-11-2023 / Ik meld me op de website van de Gemeente Amsterdam
| Wat is uw idee of suggestie? | Mijn idee: houtstook verbieden. In ieder geval vanaf laaggelegen locaties met omringende gebouwen, zoals vanaf woonboten. Daarvan hebben alleen de stokers zelf geen last. De omwonenden wel, inclusief gezondheidsschade. |
29-11-2023 / Team Uitstootvrije Mobiliteit Gemeente Amsterdam / (verder: TUM)
(…) Het is heel vervelend als u last heeft van houtstook. Het verbieden van houtstook is echter moeilijk door te voeren met de huidige landelijke regelgeving. Bij overlast kunt u een melding doen op Stookwijzer | Atlas Leefomgeving. Uw melding wordt vervolgens automatisch doorgestuurd naar GGD Amsterdam.
29-11-2024 / aan TUM
Welke regelgeving is dat?
Als de mogelijkheid om houtstook in het algemeen te verbieden daardoor niet bestaat, dan kan het specifieke verbod vanaf laaggelegen locaties met omringende gebouwen misschien wel.
Het Schone Lucht Akkoord (SLA) is op 13 januari 2020 gestart met de ondertekening door het Rijk, 9 provincies en 35 gemeenten. Met hun handtekening committeren zij zich aan de ambitie om de luchtkwaliteit in Nederland permanent te verbeteren.
Amsterdam is daar ondertekenaar van.
Als de gemeente zo’n specifieke maatregel niet kan nemen, wat stelt die ondertekening dan nog voor?
05-12-2024 / van TUM
Dat houtstook als gevolg van specifieke omstandigheden overlast kan veroorzaken is bij ons bekend. De Omgevingswet die per 2024 ingaat biedt mogelijkheden om hier iets aan te doen. Hier wordt door de gemeente naar gekeken.
Amsterdam heeft inderdaad gecommitteerd aan het Schone Lucht Akkoord. Door de jaren heen is de luchtkwaliteit in onze stad ook daadwerkelijk verbeterd. De verwachting van onder meer het RIVM is dat deze verbetering de komende jaren doorzet.
06-12-2023 / aan TUM
Dank weer voor uw reactie.
Bij die verbetering i.z. het Schone Lucht Akkoord kan een specifiek verbod op houtstook vanaf lage locaties met omliggende bebouwing (zoals vanaf woonboten) niet ontbreken. (Een algeheel verbod eigenlijk ook niet, maar dat is mogelijk niet haalbaar).
U zegt dat ‘de gemeente hiernaar kijkt’. Dat is heel mooi. Maar betekent dat dan dat de burgers die onder de houtstook lijden nu rustig af kunnen wachten? Of zou het goed zijn als zij nog iets deden/in actie kwamen? En, zo ja, hoe?
N.B.
Houtstook veroorzaakt niet alleen overlast, maar ook gezondheidsschade. Zo stelt ook de GGD.
11-12-2023 / van TUM
Zoals eerder aangegeven kunt u bij overlast bijvoorbeeld gebruik maken van de mogelijkheid om een melding doen op Stookwijzer | Atlas Leefomgeving. Uw melding wordt vervolgens automatisch doorgestuurd naar GGD Amsterdam.
13-12-2023 / aan TUM
Aangezien dit probleem algemeen voor de hele stad geldt heeft een incidentele melding niet zoveel zin.
Ik bedoel: heeft het zin iets aan dat algemene te doen, zoals bijv. mij melden/aan de poort rammelen bij een raadscommissie (zo ja, welke) of in Den Haag (zo ja, waar)?
18-12-2023 / van TUM
U kunt hiervoor inspreken bij de raadscommissie Mobiliteit, Openbare Ruimte en Water (MOW). Daar valt luchtkwaliteit onder en daar wordt volgend jaar het Beleidskader Houtstook geagendeerd.
Meer informatie over het inspreken bij de commissie vindt u hier: Raadscommissie Mobiliteit, Openbare ruimte en Water (MOW) – Gemeente Amsterdam
21-12-2023 / aan TUM
Dank. Zoiets bedoelde ik!
10-02-2024 / mail uit de buurt
Onderwerp GGD: houtrook is (zeer) zorgelijk voor volksgezondheid | KRO-NCRV
Ter info.
https://pointer.kro-ncrv.nl/ggd-houtrook-is-zeer-zorgelijk-voor-volksgezondheid
01-10-2024 / website AT5
Stoken van hout aangepakt; na industrie grootste bron luchtvervuiling door roet
Nu andere steden in het land ook maatregelen tegen houtrook hebben aangekondigd, komt ook Amsterdam met een plan om het stoken van hout aan te pakken. Houtrook is na de industrie de grootste bron van luchtvervuiling door roet in de stad. “Inmiddels blijkt het zo ongezond te zijn, dat ik het onverantwoordelijk vind om hier niets aan te doen”, schrijft wethouder Luchtkwaliteit Melanie van der Horst.
Bij de verbranding van hout komen schadelijke stoffen vrij, van kankerverwekkende stoffen tot fijnstof en van benzeen tot koolmonoxide. Vooral op windstille dagen ervaren mensen overlast, want dan blijft de rook hangen. Op dit moment is houtrook verantwoordelijk voor 20 procent van alle roetdeeltjes in de lucht.
En dus komt het stadsbestuur met een voorstel om houtrook te ontmoedigen. “Het aanpakken van overlast van houtrook is ontzettend lastig, omdat veel mensen leuke herinneringen hebben aan een vuurtje stoken”, aldus de wethouder.
Maar ondanks leuke herinneringen is houtrook volgens het Longfonds een van de grootste veroorzakers van longklachten. “Het is superongezond, voor jezelf, voor kinderen en voor je buren. In de rook zit fijnstof, onder andere fijnstof en dat veroorzaakt en verergert longziekten als COPD en astma”, benadrukt directeur van het Longfonds Károly Illy. “De meeste mensen stoken voor de gezelligheid. Gelukkig zijn er genoeg alternatieven om het gezellig te maken.”
Het stadsbestuur presenteert verschillende maatregelen. Van subsidie voor het verwijderen van rookkanalen, proeven met elektrische barbecueplaatsen tot voorlichting en een verbod op houtkachels in nieuwe woningen vanaf 2027. Verdere regulering wordt onderzocht.
Boete
Vanaf vandaag gelden er ook nieuwe maatregelen tegen houtstook in Amersfoort. Wie zijn houtkachel aansteekt wanneer de stookwijzer code oranje of rood aangeeft, kan een boete krijgen tot maar liefst 400 euro. Of zo’n dergelijke regel er ook gaat komen in Amsterdam is nog onduidelijk. “Daar moet eerst een gesprek over op gang komen. Dat begint door te benadrukken hoe enorm schadelijk houtrook is.”
Amsterdammers kunnen vanaf 21 oktober op het voorstel reageren.
15-10-2024 / aan GGD
Ben je daar nog? Alles goed hoop ik?
Nu er iets lijkt te bewegen bij de gemeente i.z houtstook, ga ik er maar eens een blogpost over maken op mijn site.
Daarbij keek ik net wanneer wij hierover begonnen….
Vijf jaar geleden!
Zucht…
*
Conclusie?
Opmerkingen van een burger hebben geen zin?
Pas als de media zich ermee bemoeien gaat er, misschien, iets bewegen?
*