Lang stelde ik:
‘Alles vóór Bach was oefenen. Alles na Bach is extra’.
Inmiddels heb ik die stelling ingekort. Niet dat ik intussen wél verstand van muziek heb gekregen, dat niet.
Het is eerder een geval van ‘langdurige blootstelling’. Het doet een beetje denken aan wat Couperus schreef over de Italianen, levend in hun openluchtmuseum:
‘Ik geloof niet, dat dit volk, dat hier leeft en luiert en lummelt tusschen deze schoonheid, deze schoonheid eeuwen eerbiedigde, omdat zij die waardeerde, bewonderde, lief had. Neen, dat niet. Maar toch geloof ik ook wel, dat deze schoonheden een deel van hun onbewuste open-lucht-leven geworden zijn, zoo goed als het azuur van de lucht en het goud van de zon. Onbewust vatten zij wel deze schoonheid als schoonheid (…)’
Zelf lummelde ik als kind onder de klanken van ‘gewone’ klassieke muziek en nam dat aan als de norm. Pas op latere leeftijd werd ik door amoureuze omstandigheden langdurig blootgesteld aan iets heel anders: ‘Oude Muziek’. Dat was even wennen, maar nu ik eenmaal gewend ben kan ik veel van die gewone klassieke muziek niet meer verdragen. Bij veel romantisch gestrijk denk ik tegenwoordig aan wasgoed.
Veel, heel veel ballast. Overbodige franje. Weg ermee.
Nee, dan de Oude Muziek. Puurder kan niet.
Wel heeft Oude Muziek een probleem. Hoe puurder de muziek, hoe eerder het opvalt dat er iets schort aan de uitvoering. Alsof je er als uitvoerende naakt bij staat. En naarmate het pure ook het volmaakte nadert lijkt te gelden:
Perfectie wil perfectie.
Daarmee heeft de Oude Muziekpraktijk iets meedogenloos. ‘Voldoende’ is onvoldoende.
Wanneer hoort trouwens ouwe muziek tot ‘Oude Muziek’? In de regel wordt daarbij uitgegaan van muziek vanaf de middeleeuwen, via de renaissance, tot en met de barok. Ruwweg van 400 tot 1750.
Zelf vind ik de barok niet echt oud meer. Niet dat ik Bach zou willen verloochenen, natuurlijk. Niet één keer, laat staan drie. Daarom staat mijn stelling er in gecoupeerde vorm nu nog iets puntiger bij:
Alles na Bach is extra.
Oude Muziek leeft nog:
Anno Nu op de huid gebakken baroktrombone.
TERZIJDE
Er bestaat ook Oude Muziek die modern klinkt, zoals die van Gesualdo.
Er glanst bovendien nieuwe muziek die oud klinkt, zoals die van Pärt en Campkin.
Zie (beter: luister) voor een illustratieve mix bijvoorbeeld ‘Palestrina & Pärt’ van het Nederlands Kamerkoor.
Zie ook:
Karolingische muziek
97. BeoBagby
Pasen = 73. Erbarme dich
In China: Bach tussen de ruïnes
‘Extra‘ muziek op deze site:
Chet Baker, Bruce Springsteen, Toots Thielemans… en natuurlijk Airport Concert