Eindelijk, na zo’n tweeënhalf jaar ligt het wrak van de Concordia aan de wal in Genua. Sloopklaar.
Hèhè, wat een opluchting. Al die tijd kon je nauwelijks geloven dat het zou lukken, terwijl je ook niet wilde geloven dat het níet zou lukken.
Eenmaal veilig achter de golfbreker in Genua-Voltri was de Italiaanse premier direct paraat.
Ja, zei-die, het was ongelofelijk wat het gedrag van één iemand voor gevolgen kan hebben. Maar het was toch ook geweldig hoe dit alles het hoofd was geboden.
In beide had hij gelijk. En beide waren zo mogelijk even verbluffend. Eén bevlieging van een operettekapitein – laten we het daar tot aan eventueel tegenbewijs op houden – leverde tientallen doden op en zo’n anderhalf- tot twee miljard euro aan schade. Al naar gelang wat je erbij wilt rekenen. Trouwens, dat onderwerp heeft sowieso iets fascinerends. Want wat is die schade eigenlijk, per saldo? Zeker, het cruisebedrijf heeft schade en de verzekeraars. Maar vele anderen hebben juist aan die schade verdiend. In hoeverre is schade dus vooral een verschuiving van gelden?
De schoorsteen, met het beeldmerk van de cruisemaatschappij, werd apart verwijderd ter beperking van de imagoschade. Zo beweerde de Italiaanse staatsomroep RAI.
Hoe dan ook kon de komst van de premier niet verbazen. Alleen al omdat het hier ging om een mega-gebeurtenis, maar vooral doordat de Concordia-saga een lading heeft gekregen die uitsteeg boven de feiten zelf. Het stranden van het schip, en de manier waarop, zijn een symbool geworden van Italië als land. Daardoor werd het extra belangrijk dat het schip, even symbolisch, weer rechtop zou worden gezet en met een zekere waardigheid kon worden afgevoerd. Ook dat laatste lukte. Niet dat het schip met al die caissons ernaast aan elegantie veel te winnen had, maar dat werd weer goedgemaakt door de triomf der techniek. Vooral Italiaanse techniek benadrukte men keer op keer, althans door Italianen uitgevoerd. Als pleister op de wonde, al verstoorde de grote baas van de operatie dat feest een beetje door juist te poseren met zijn eigen vlag, die van Zuid-Afrika.
In feite was het één grote multinationale onderneming, met daarbij nog heel wat Hollands Glorie. Na de bemoeienis van Smit Salvage in het begin en diverse Nederlandse inbreng tussendoor, was het rood-wit-blauw ook actief bij het slotakkoord. Voor de sleep richting Genua werd een Nederlandse ’towmaster’ ingehuurd en de leidende sleepboot heeft als thuishaven Amsterdam. Van het transport met het Nederlandse ‘monsterschip’ de Vanguard kwam het dus uiteindelijk niet.
Toen het moment van vertrek eenmaal daar was, ging alles van een leien dakje, leek het. Misschien was iedere twijfel over de zeewaardigheid van het opgekrikte wrak totaal ongegrond. Wie weet was de ‘Concordia Plus’ met al die caissons uiteindelijk wel het minst zinkbare ding van de hele Middellandse Zee.
We kregen bericht van het echtpaar dat toezicht houdt op het verder onbewoonde eiland Montecristo. Om vijf uur ’s ochtends zagen ze het konvooi met de Costa Concordia voorbijkomen, op weg naar Genua. Ondanks de lichtjes die ook het drijvende wrak voerde ‘leek het wel een begrafenisstoet’, zo mailden ze. Een onvergetelijk gezicht. Daar sta je, in het donker, op een eiland zonder mensen, en ziet aan je voorbijtrekken wat mensen kunnen doen.
En wat te denken van die link ‘Concordia-Italië’? Inclusief De Herrijzenis, De Fenix uit de As, Il Risorgimento, de Renaissance Deel 2? Of was dit hoofdstuk in feite alleen maar een kolossale aflevering van een onafzienbare serie waarvan het begin niet eens meer in zicht is en het eind maar niet in zicht wil komen?
Italië, detail.
Hoop doet leven, dus je wilt Italië graag helpen hopen dat er sprake is van een nieuw begin. Maar wat er van alles in dit dossier hardnekkig door mijn hoofd blijft spoken is het commentaar van de eerste Italiaan die ik er op Giglio over sprak. Het was de kapitein van een veel kleiner schip. Hij nam het de commandant van de Concordia eigenlijk niet kwalijk. Zoiets kon ook mij (lees: iedereen) overkomen, dacht hij. Je zit achter het stuur van je auto, je kijkt op je telefoon en opeens blijk je te laat. Daar vergeleek hij het mee. Mij zo opschepend met een gevoel van moedeloosheid met uitzicht op zee. Een gemoedstoestand die er niet beter op werd toen bleek dat nogal wat Italianen ervan overtuigd waren dat men de Concordia tijdens de sleep alsnog zou laten zinken. Om zo de sloopkosten te besparen. Een duidelijk geval, zou je zeggen, van ‘Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten’.
Nou ja, laten we die herinneringen maar wegstrepen tegen het positieve. Zoals tegen de geweldige mensen die Italië ook heeft, zoals die er boven komen drijven nadat het schip gezonken is. Met als boegbeeld de speciale commissaris voor de Costa Concordia, Franco Gabrielli. Al zou je willen dat dat soort eminente personen hun energie niet alsmaar zouden hoeven te gebruiken voor het bezweren van (vaak vermijdbare) crises, ze zijn er toch maar. En laten we bedenken dat er naast die ene kapitein in Italië heel andere zijn, zoals die twee van de veerboten die de verbinding van Giglio met het vasteland onderhouden. Rázend waren ze, op de man die de Italiaanse zeemanskunst in diskrediet had gebracht. Daarbij verwierpen ze met alle kracht de claim van de Concordia-kapitein dat hij na zijn blunder door een grootse manoeuvre erger had voorkomen en weten zijn onverantwoordelijke actie aan puur haantjesgedrag.
Hou ‘m in de hand.
Het brengt je op een idee. Misschien zou dat het monument opleveren dat dit alles nog het meest treffend samenvat: als ze een deel van het sloopstaal van het wrak zouden recyclen tot een enorme fallus, die bij de plek van de fatale rotsbotsing oprijst uit zee…
Kwallenberaad.
De problemen op Giglio hebben een weer wat bescheidener schaal.