Drômepaleis

Het levenswerk van één man.

Laten we Haps nemen. Goed, je had ter ere van Godfried Bomans ook Bussum kunnen kiezen, maar daar staan te grote villa’s.
Nu is Haps misschien leuker dan Bussum, maar het is wel even zeker dat je daar nooit komen zou als er niet toevallig iets bijzonders was te zien. Laat staan dat je er anders voor om zou rijden.
Maar in Haps is er een wonder gebeurd. Het begon in 1879 en het kwam door Fred. Fred Paard.
Fred was de postbode van Haps. Iedere dag liep hij tweeëndertig kilometer bij het doen van zijn ronde en ’s nachts, ’s nachts droomde hij. Hij droomde van een wonderlijk kasteel, een kasteel dat de werkelijkheid van Haps weliswaar omvatte, maar die ook ver oversteeg. Een sprookjeskasteel was het, met de meest wonderlijke vormen, allemaal verschillend, en toch één.
Het bleef bij dromen, tot in dat jaar 1879. Toen trapte hij tijdens zijn ronde tegen een steen, met een vorm, zo wonderlijk als de vormen waarvan hij droomde.
Vanaf dat moment was Fred ontketend. Drieënveertig jaar was hij al, toen hij begon aan een titanenarbeid die nog drieëndertig jaar duren zou. Hij bouwde zijn droomkasteel, droompaleis, nou ja, paleisje.
Dag en nacht ging hij door. Zeulen, slepen, kruiwagenvrachten van kilometers ver. En dat allemaal vóór of na die tweeëndertig kilometer lopen met de brieventas. Als ik er nu nog aan denk hoe mijn broer eraan toe was na één Nijmeegse Vierdaagse, dan barst ik van bewondering bij die Hapse Drieëndertigjaarse van Fred Paard.
Goed, Fred wilde ook wel laten weten dat hij zó lang zó hard aan zijn schepping werkte en beitelde dat feit links en rechts op zijn kasteel, maar dat wil je hem niet kwalijk nemen. Bovendien was Fred, zoals dat in Haps hoorde, een vrome katholiek en hakte hij ook tal van religieuze- en andere lessen in de muren van zijn paleis. Maar in zijn geloof was postbode Paard niet eenkennig, en zijn paleis werd er dan ook een van eenheid tussen de religies.
Kortom, Fred droomde, liep, zweette en rijmelde dat het een lieve lust was en na die drieëndertig jaar was het af. Bij toeval had hij even lang gezwoegd als die andere verspreider van het woord had geleefd.
Freds droom was klaar, maar nu in werkelijkheid. Het resultaat mocht er zijn, mág er zijn, want de aanblik van zijn arbeid laat ook in onze tijd niemand onberoerd. Freds ‘Ideale Paleis’ doet verbazen, bewonderen, ontroeren. En zelfs al zou het je hier en daar ook een tikje irriteren, juist door het bijna overdadige van al het positieve, dan nóg wordt dat gevoel juist door dat positieve weggevaagd.
Fred was vrijwel ongeletterd, maar zijn schepping is door een van de meest geletterde ministers van cultuur tot monument verklaard, als parel van naïeve kunst.

En ben je nu ook naïef als je dit sprookje gelooft? Nee. Toegegeven, Freds schepping staat niet in Haps, maar het bestaat. Al ruim honderd jaar.
Het ‘Palais Idéal‘ van de postbode, van le facteur Ferdinand Cheval staat te Hauterives, het Haps van Frankrijk. In het noorden van het departement La Drôme.
Gaat dat zien!

Le Palais Idéal, tussen Vienne en Valence.
Lengte: 26m / Breedte 14m / Hoogte: 12m
In 1969 tot monument verklaard door André Malraux.

(Voor een bezoek zijn Juli en Augustus minder geschikt vanwege de drukte, net als Mei en Juni, het schoolreisjesseizoen).