Lofzang op De Anoniemen
N.N. – Nomen Nescio – Ik weet de naam niet.
De wereld telt heel wat beroemdheden, maar nog veel meer anoniemen. Onder die laatsten zijn de onbeduidenden, maar ook mensen die eigenlijk beroemd hadden ‘moeten’ zijn, maar het toch niet werden. Weliswaar zijn ze als onbekenden vaak beter af, maar toch.
‘De onbekende soldaat’ is er maar één. Hij wordt geëerd als symbool voor al zijn naamloze lotgenoten.
Hierbij zet ik twee andere onbekenden in het voetlicht, in naam van iedereen die ook buiten het slagveld bekendheid verdient. Mogelijk heb ik ze al eens eerder terloops genoemd. Des te beter.
De twee die ik bedoel delen het feit dat niemand weet wie ze zijn, maar ze verschillen ook op een aparte manier. De ene heeft vrijwel iedereen minstens één keer gehoord, maar nooit gezien. De andere hebben velen minstens één keer gehoord én gezien. Maar… hij is ze niet opgevallen.
Edda Dell’Orso
Wie?! Kijk, dat bedoel ik nou. En haar beeltenis (van nu of van toen) erbij doen helpt niet.
Het is een screenshot uit 2024. Ze was toen 88 en maakt tijdens het gesprek een even bedeesde indruk als ze altijd al is geweest. Vermoed je.
Ze kijkt erbij als een verschrikt vogeltje, verbaasd dat ze gevraagd is voor een tv-programma, zoveel jaren na de triomf waarvan niemand weet dat het de hare was.
Die triomf? Het zingen van de vocalise voor de soundtrack van ‘Once Upon A Time In The West’. Wie kent het niet? Zo prachtig is het, dat bijna iedereen die het één keer heeft gehoord honger heeft naar ‘Bis!’ En niet nog één keer, nog eindeloos vaak. De verdienste van componist Ennio Morricone. En van Edda.
Hoe kwam Ennio aan Edda? Nou, ‘gewoon’. Morricone had een stem als de hare nodig, vertelt Edda in het tv-gesprek, en vroeg aan de leider van het koor waarin ze zong of hij iemand wist. Dat was alles.
En waarom werd het zo mooi? ‘Omdat ik mijn ziel erin legde’, vertelt Edda. Ze was een onzekere, ongelukkige jonge vrouw en ze drukte zichzelf uit, echt, door middel van Ennio’s muziek. Al zingend, zegt ze in een ander interview, transformeerde ze in door haar bewonderde actrices van het grote scherm.
Vóór de dag van registratie van de soundtrack had ze de muziek nog nooit gezien, maar ze kon direct van blad lezen, zingen én interpreteren in één moeite door.
Bijzonder was ook dat regisseur Sergio Leone de muziek bij Morricone tijdig had besteld, zodat die tijdens de opnames van de film ten gehore kon worden gebracht. Normaal horen de acteurs de muziek niet zelden pas bij de première.
Die van Morricone was zó goed dat films alleen al daardoor (beter) verkochten. Maar zeker het muzikale intro van Once Upon A time In The West kan niet los worden gezien, gehoord, zonder de stem van Edda.
In het tv-programma komt het niet ter sprake, maar je vraagt je af: wat zou ze ervoor hebben gekregen? Je vreest een meer of minder stevige ‘fooi’ voor een simpele ‘voetsoldaat’, uit een koor geplukt. Geen Callas. Royalties?
Hoe vaak kreeg ze van de maestro dan althans ‘Brava!‘ te horen? Edda graaft in haar geheugen, vruchteloos.
En wat zeiden de componist en het koorlid tegen elkaar, de laatste keer dat ze elkaar zagen?
Niets. Gewoon ‘Buongiorno‘ en ‘Buonasera‘.
Edda: ‘Ik ben van mezelf heel stil en hij is heel essenziale…’. Bovendien waren beiden uiterst kritisch en precies. Serieus. Kortom, een gezellig stel… Maar wát een resultaat.
*
Gene Jones
Het lijkt de perfecte naam. Voor een onbekend iemand. Want wie kent Gene? Niemand, denk ik.
Maar ik vind Gene geweldig, grandioos. Alleen al door één rol. Sterker, ik ken van hem geen andere.
Beeld: HBO Max / Paramount
Het is een scène die ik zeker al eens eerder heb vermeld. Het probleem voor Gene: hij speelt die scène met tegenover hem een doodeng iemand. Dát die persoon eng is, weet alleen de kijker.
Zó eng is die persoon, gespeeld door Javier Bardem, dat zelfs zijn medeacteurs bang voor hem waren, zo bekende een van zijn tegenspelers. Zelfs terwijl ze toch wisten mee te doen in een bedacht verhaal.
Gene, echter, heeft er geen idee van dat hij door een doodgewone vraag te stellen opeens in levensgevaar verkeert. Gene’s lot: door die opeens acute dreiging valt zijn magistrale spel niet op.
Gevolg: Wikipedia onthult niet eens zijn leeftijd (72) en zelfs The Movie Database en andere filmsites weten niet te vermelden waar hij is geboren. (Ergens in Louisiana).
Zelf kan ik wel iets vertellen over zijn houdbaarheidsdatum. Voor mij is Gene immortal.
*
Kort geleden zag ik een opname uit 1988, een soort Q&A met Marcello Mastroianni, wiens roem ooit nog van onderen op mij afstraalde: toen mijn vrouw en ik tot onze verrassing in zijn bed belandden.
Marcello laat zijn publiek van jonge acteurs weten dat beroemdheid alleen leuk is in het begin. Op zich geen nieuws, en toch kunnen velen het maar moeilijk geloven.
TERZIJDE
– Marcello beklaagde zich tijdens die Q&A overigens niet. Nergens over.
Twee uur lang babbelt hij voor zich uit. Wat hij zegt maakt daarbij niet uit. Onweerstaanbaar blijft-ie. Niets aan te doen.
(N.B.: volledig in het Italiaans)
– Hoe wij in zijn bed kwamen? Dat kwam zo. (In het Duits).
– Edda, achttien jaar na de eerste Once Upon A Time in een andere:
in Deborah’s Theme, uit Once Upon A Time In America.
– Ook daarbij vocalise.
Ze vroeg een keer aan Morricone haar ook eens iets met tekst te laten zingen.
Hij: ‘Mevrouw, als u liedjes gaat zingen wordt u één van velen, zo (met vocalise) blijft u uniek!‘
– Gene schijnt ook geweldig zijn in ‘The Last Stop in Yuma County’.