Il Pon / De Bru
Deel 2
In een parkje, een klassiek tafereel. Aan een tafeltje zitten mannen te kaarten, met publiek. Tussen twee spelletjes door een uitgelezen kans voor een kleine groepsenquête. Dacht ik.
Maar wellicht bega ik daarbij een grote zonde. De mannen blijken niet blij met een knuppel in hun hoenderhok. Ze zijn bij elkaar door een gedeelde passie en niet gebaat bij tweespalt. Zeker niet over zoiets splijtends als De Brug. Tot het onverwachte bommetje uit Olanda hebben ze het er misschien wel nooit over gehad.
De kaarter met het hoogste woord roept direct, kwaad: ‘Die brug, daar hebben ze het al zeventig jaar over, maar hij komt er nooit!’ Om meteen, agressief, over te gaan naar een vraag die er geen is: ‘Wat kan het u trouwens schelen?!’ Vertaling: ‘Waar bemoei je je mee!’ Op een eiland waar mensen heel goed zijn in zich niet bemoeien met andermans zaken.
Ondertussen zegt een ander, zachtjes: ‘Ik ben ervoor’, terwijl een derde me strak aankijkt en zo onopvallend mogelijk schudt van nee. Alle anderen doen er het zwijgen toe. Op een eiland waar zwijgen geworden is tot een tweede natuur.
Toch, niet veel verderop, bega ik mijn zonde opnieuw, en zo mogelijk nog erger: in de werksfeer. Twee vrouwen zitten samen aan hetzelfde bureau, maar wisten niet van elkaar wat de ander dacht over De Brug. Tot de komst van die maledetto, die vermaledijde buitenlander.
De ene vrouw, die met het ravenzwarte haar, is vóór:
– “Andere landen hebben ook dat soort bruggen, waarom wij niet?”
Ze pakt haar telefoon en weet direct daarop te melden ‘dat Salvini precies nu in Japan is, om het over De Brug te hebben’.
Ehm, Salvini? Even voorstellen: Matteo Salvini, leider van de populistische xenofobenpartij La Lega. Daarbij omvat die xenofobie niet alleen buitenlanders, maar ook de Italianen vanaf Rome naar het zuiden. De officiële naam van Salvini’s partij luidt dan ook ‘De Liga voor Onafhankelijkheid van Padania’, een fantasienaam voor een ruim uitgevallen variant van de Po-vlakte.
Inmiddels is het afscheidingsstreven uit electorale overwegingen wat op de achtergrond geraakt, getuige de geboorte van een nevenpartij binnen de partij, de ‘Liga voor Salvini als premier’, waarmee meteen het ambitieniveau van Matteo treffend is geschetst.
En kijk nu? Is hij premier? Nee, hij is onderdeel van een regering waarin hij wordt gedomineerd door een klein vrouwtje dat wél premier is. Ai! Sterker, dat dominante ‘vrouwtje’ heeft Matteo niet eens een prestigieus ministerie gegund. En wat mocht hij dan wel worden? Minister van Infrastructuur.
‘Oké’, dacht Matteo (denk ik), ‘dan ga ik zorgen voor iets groots, iets héél groots’, in de hoop dat het prestige ervan zou kunnen afstralen op hemzelf: De Brug. In een deel van het land waar hij op neerkijkt, weliswaar, maar wel een project om tegen op te kijken.
Het is een project dat door eerdere premiers met financieel verantwoordelijkheidsgevoel, zoals Prodi en Monti, ten grave is gedragen en door populistische premiers weer is opgegraven, zoals nu door Meloni en eerder Berlusconi.
Van die laatste zouden veel buitenlanders denken dat Italianen alles zouden doen (en laten) om hem te doen vergeten. Maar nee. Matteo kwam zelfs met het verbluffende idee de grote internationale luchthaven van Milaan naar Silvio te vernoemen. In zoverre wel degelijk toepasselijk omdat de oorspronkelijke naam ‘Malpensa’ onweerstaanbaar doet denken aan mal pensato, slecht bedacht, maar toch. Wellicht peinsde Matteo (denk ik): ‘Als de naam van Silvio door mij kan worden verbonden aan dat grote vliegveld, dan zou mijn naam…’
De vrouw met het ravenzwarte haar roept uit: ‘Wat heeft iedereen toch tegen Salvini?!’
‘Nou’, zeg ik, ‘hij voelt zich nogal boven jullie verheven, om maar eens iets te noemen’.
De brunette naast haar knikt heftig en zegt: ‘Precies!’
– Bovendien vindt ze De Brug onnodig, pure verspilling. Alsof er niet veel dringender dingen zijn waar geld voor nodig is.
Haar collega diept echter nog meer op uit haar telefoon:
– De bouw van De Brug zal ook gepaard gaan met investeringen in andere infrastructuur.
Ze zegt het triomfantelijk, maar haar collega gelooft er niets van.
In elk geval is er intussen een nieuwe stimulans voor het financieren van De Brug: het hoogst originele idee om de kosten ervoor te laten meetellen in de toekomstige Nato-verplichting 5% van het BNP uit te geven aan defensie.
Wat de defensieve waarde van De Brug zou zijn is daarbij een raadsel. Sterker, je denkt erbij eerder aan ‘de grootste sitting duck op aarde’.
Trouwens, wat deed Salvini eigenlijk in Japan? Hij liet zich voorlichten over een heikel punt, iets dat ook meerdere door mij ondervraagden bezighoudt:
– Zo’n brug, op zo’n aardbevingsgevoelige plek?
De kans bestaat dat je mega-dure bouwsel helemaal geen militaire aanval nodig heeft om ten onder te gaan, maar dat Moeder Natuur die klus vanzelf gaat klaren.
Nog in 1908 werd de stad Messina vrijwel compleet weggevaagd door een zeer zware beving, met bijbehorende tsunami.
Zeker, ook in een seismisch gevoelig land als Japan worden bruggen gebouwd, maar niet zo’n mastodont als Deze. Die bestaat nog nergens.
– Op de website van Straat van Messina N.V. wordt gesteld dat hun structuur een beving van 7,1 op de Schaal van Richter kan doorstaan, dezelfde kracht als toen. Met nog een marge bovendien.
Daarbij wordt gesteld dat de situatie ter plekke geen zwaardere beving kán geven en dat een even zware beving de komende tweeduizend jaar niet te verwachten is.
– De Brug zou bovendien windsnelheden tot 216 km/u kunnen verwerken, ruim meer dan ooit in de Straat gemeten is.
Midden in Messina ontmoet ik iemand die uitgesproken vóór is. Zelfs enthousiast.
– Niet alleen is hij voor De Brug zelf, al interesseert die hem minder, maar vooral verheugt hij zich op de massa extra magen die zullen moeten worden gevuld tijdens de aanleg. Daar moet pizza en pasta in, iets waar de restauranthouder graag in wil voorzien, jaren lang.
– Volgens de planning zal De Brug in 2032 klaar zijn.
Meerdere mensen die ik het vraag hebben echter een angstvisioen:
– Een brug waaraan is begonnen, maar die niet af is en dat misschien nooit zal zijn.
Iets enorms, als even groot symbool van waar je het niet over hebben wil.
Een Joost-ChatGPTproductie
(Joost eerst, want die heeft het bedacht)
Eén van de meest voor de hand liggende redenen voor zo’n unvollendete: dat de kas sneller leeg raakt dan De Brug groeien kan.
Hoe dat zou kunnen? Veel Sicilianen hebben daar wel een idee van. Zelfs de vrouw met het ravenzwarte haar, een voorstander van De Brug, begon erover:
– De kans, bijna zekerheid, dat de mafia copieus zal mee-eten uit de enorme financiële ruif die De Brug in elk geval zal zijn.
En machtige misdaad, die hebben ze aan weerskanten van de Straat. Net zoals ze hier vroeger huisden, de gulzige mythische monsters Scylla en Charybdis.
Tja, la mafia… Hoe is het daar tegenwoordig mee? Goed. Zelfs al moet die Siciliaanse oerversie van andere ‘maffia’s’ het tegenwoordig in belang afleggen tegen hun Calabrese collega’s aan de overkant, de ‘ndrangheta.
Het is de dag voor ons vertrek. In een kerk ontdekken we een lineaire zonnewijzer. Het licht dat door een heel klein gaatje bovenin de kerk naar binnen valt geeft op de grond de uren en de dagen aan. Bijna twee eeuwen geleden heel knap bedacht en gedaan.
Dan zou Anno Nu zo’n brug toch ook moeten kunnen?
Kunnen misschien wel, maar ook de suppoost in de kerk is ertegen. We kijken haar beter aan. Haar kastanjeogen zijn prachtig, maar ze is moe. Degenen die in de strijd tegen de mafia op de barricaden zijn geklommen, hebben dat, vrijwel allemaal, met de dood moeten bekopen. Zelf heeft ze een boek geschreven over één van hen, een journalist. Ze blijft hoop houden in de jeugd, maar meer omdat het moet, hoop houden.
De toekomst is hopelijk minder zwart dan die avond de pasta.
Een man aan een belendend tafeltje wendt zich opeens tot mij bij verrassing, uit het niets. Of ik wel weet wat een waardeloze figuur Salvini is?! De Italiaan van het vasteland schat ik zo, zit het hoog, héél hoog. Waarschijnlijk heeft hij gehoord dat ik met de ober sprak over De Brug.
De dag van ons vertrek, voor dag en dauw. Hoewel, voor dauw is het, zo vroeg al, te warm. Onze taxichauffeur is dezelfde als die bij onze aankomst. Hij heeft zich uit zichzelf gemeld, zo graag wilde hij ook dit ritje doen. Zelfs al lag hij er pas om drie uur in en stond hij om vijf uur alweer naast zijn bed. Mijn hemel, heeft hij het zo hard nodig?
Schokkender nog, de taximan is eigenlijk met pensioen. Veertig jaar lang diende hij bij de carabinieri, de militaire politie, met als eindfunctie luitenant. En dan nog moet hij kennelijk bijklussen zoals hij doet.
Over de mafia maakt hij zich weinig illusies. Verdwenen is die zeker niet, minder zichtbaar wel, steeds meer verweven als die is met de bovenwereld.
Bovendien trekt de ex-politieman het begrip ‘mafia‘ breder dan gebruikelijk. Hij ziet de mafiosi overal, daar waar de sterkeren parasiteren op de zwakkeren. Hij zucht.
Vooruit, somber gaan we geen afscheid nemen! Zijn aanstaande huwelijk? Hij gaat ons foto’s sturen.
Een huwelijk, dat is een soort brug, tussen mensen. Daar kan je er niet genoeg van hebben.
Maar De Brug, die van Messina, is er wellicht één teveel.
TERZIJDE
– Een expert tekent aan…
What’s in a name Marco Ponti, van Bridges Research, wijst erop in Il Fatto Quotidiano:
– dat de socio-economische voordelen van De Brug geschat worden op ongeveer drie miljard minder dan de 13,5 die het project zou kosten.
– dat het bedrag van 13,5 miljard gebaseerd is op een EU-regel die verplicht dat een project dat meer dan 50% duurder dreigt uit te vallen dan oorspronkelijk begroot, opnieuw moet worden aanbesteed.
De 13,5 miljard garandeert zo dat de oorspronkelijke (Italiaanse) constructeurs aan wie het werk eerder was gegund ongestoord aan zet blijven.
– dat het oorspronkelijke project inmiddels als gedateerd moet worden beschouwd, wat op zich al een nieuwe aanbesteding zou moeten eisen.
– dat Italië een rijke geschiedenis kent van budgetoverschrijdingen bij projecten waarmee al ervaring bestaat, wat doet vrezen voor de extra kosten bij een nooit eerder vertoonde onderneming.
– dat een hangbrug per definitie flexibel is, vooral over zo’n grote afstand, iets dat de ook voorziene spoorverbinding juist niet ‘wil’.
– Boetebedrag
in het geval het project alsnog wordt afgeblazen, al naar gelang het tijdstip, naar schatting: 0,5-1,2 miljard euro.
– EU
Komt er ook geld voor De Brug uit de Brusselse ruif?
In elk geval 25 miljoen euro en mogelijk meer, daar De Brug is aangemerkt als schakel in de zogeheten ‘Scandinavisch-Mediterrane Corridor’, een bureaucratisch klinkend EU-ideetje waarvan de pure noodzaak mij niet duidelijk is.
– Correctie?
– Een recente studie komt voor de kracht van de beving in 1908 op een sterkte tussen de 6.9 en 7.0
– Pats!
Door niemand genoemd: de vele vogels die jaarlijks over de Straat trekken.
– PLONS!
De oostflank van de Etna zou zich met ‘grote snelheid’ richting zee bewegen: meer dan vijf centimeter per jaar.