Laatst zat ik aan tafel naast een baroktrombonist. Nu komt dat bij mij ‘door omstandigheden’ wel vaker voor, maar deze keer was speciaal. De man naast me was een professional, speciaal ingevlogen voor het Festival Oude Muziek, ter ondersteuning van een groep zangers. Hij als enige bespeler van een instrument anders dan de menselijke stem.
Maar was dat wel een goed idee?
Als om de bedoeling te onderstrepen had de koperblazer in het midden van de groep gestaan, als een centrale pilaar in het muzikale gebouw. Als een anker, om te voorkomen dat de menselijke stemmen om hem heen qua toonhoogten op drift zouden slaan.
Nu heb ik van muziek geen enkel verstand, maar oren heb ik wel. En die oren meenden te horen dat het resultaat te wensen overliet. Juist door dat anker.
Niet dat dat anker niet goed was, integendeel. Ik hief het glas en klonk met de ‘pilaar’ na zijn gedane arbeid. Zijn concert was fascinerend geweest, een toonbeeld van:
De imperfectie van het perfecte.
Althans, in gezelschap.
Er bestaat een fraai verhaal over een heel ander diner, lang geleden.
De perfectie van het imperfecte
Koningin Wilhelmina trakteerde de Zuid-Afrikaanse Boerenpresident Paul Kruger op een staatsbanket. Daarbij dronk haar gast water uit zijn vingerkom, die hij voor een glas aanzag.
Wilhelmina smoorde het daardoor ontstane ‘ongemakkelijke rumoer’ op majestueuze wijze. Ook zij hief haar vingerkom en dronk eruit.
Samen muziek maken blijkt een vorm van schipperen. Blijven staan op je eigen perfectie, te midden van imperfecten, resulteert in iets dat je juist niet wilt: ’tenenkrommende oren’.
Niet dat de man naast me zich daar niet van bewust was. Juist wel. Hij komt uit Italië, het land van de arte di arrangiarsi, de ‘schipperkunst’. Je eruit redden.
Hij weet dat zangers vaak niet op toon blijven. Ze neigen naar zakken. Zijn methode: tijdens de repetities aan zuiverheid niets toegeven. Alleen, zo nodig, tijdens het concert. Dan is het zelfs verplicht, want het scheve valt naast het rechte juist extra op.
Probleem: aangezien meegaan een vorm van reageren is, ben je per definitie, vaak hoorbaar, te laat. Hoe goed je er ook in bent.
En angstaanjagend is het wel, meegaan met anderen op een hellend vlak. Want waar eindigt het?
In het meegaan is een grens.
Samen muziek maken is net het leven zelf.
TERZIJDE
– (Im)perfectie
Mogelijk al eerder vermeld:
de onverbiddelijkheid van mijn professor Chinees, bij het leren schrijven van de karakters.
Van onze wanhopige uitvlucht ‘dat Chinezen het in de praktijk ook niet perfect doen’ wilde hij niets weten.
‘Je gaat uit van de perfectie en dan komt het imperfecte vanzelf wel. Maar als je uitgaat van het imperfecte…’.
– ‘Mu-Zen’
Het produceren van de juiste klank heeft iets van Zen.
Zoals de Zen-boogschutter zijn pijl al in het doel weet en hem alleen nog hoeft af te schieten, zo moet de musicus, aldus de musicus naast me, de juiste klank al gevormd hebben in zijn hoofd.
– Eerder op de site over Oude Muziek.
– Eerder over Perfectie.
– The End
Na het bijwonen van een a capella-concert, tijdens het jaarlijkse Festival Oude Muziek in Utrecht, is mijn voorstel te komen tot een nieuwe traditie:
Iedere nacht, wanneer de Dom-klokken twaalf keer slaan, worden alle hoesters van die dag afgezonken in de Oude Gracht.
Zulks onder begeleiding van een feestelijk requiem, uitgevoerd door de musici van wie de concerten die dag zijn verhoest.