‘Opgescheept zitten met’ kan letterlijk zijn.
‘Beter alleen dan in slecht gezelschap’ is een bekend Italiaans gezegde. Dat slechte gezelschap bestaat in allerlei varianten. Je hebt ze die al dubieus waren bij het begin, je hebt ze die pas gaandeweg onaangenaam blijken en je hebt ze die, in één klap, je vijand worden door een gebeurtenis van buitenaf.
Subvarianten zijn er ook. Er is gezelschap waarvan je je bij aanvang de gelijke waande, of waaraan je zelfs superieur dacht te zijn, totdat…
Neem het verhaal van ‘Life of Pi’, waarin een jongen zichzelf terugvindt in gezelschap van een tijger van het familiecircus. Samen in een bootje op de oceaan, de rollen omgedraaid. Neem de Italianen in de Tweede Wereldoorlog, die in hun land de Duitsers in plaats van bondgenoten als tegenstanders kregen. Van het ene moment op het andere
Laatst ontving ik bericht van iemand op een vrachtschip. Met een bemanning bestaande uit Russen en Oekraïeners… Hoe gaat dat, als je samen in hetzelfde schuitje zit, terwijl ze elkaar, ver weg, opeens naar het leven staan?
Samen op een zeeschip voelt dat ongemakkelijk geworden samenzijn wellicht als iets dat niet al te lang hoeft te duren, althans in vergelijking met zoiets in een ruimteschip. De opties om dáár tussentijds vanaf te komen zijn, laten we zeggen, beperkt.
Al vele jaren cirkelt het Internationale Ruimtestation, beter bekend als ISS, om de aarde. De bemanning daarvan wisselt steeds – zo hadden wij er onze André Kuipers – maar steevast zitten er Amerikanen en Russen op. Samen.
In zoverre lijkt de situatie op die van ons gas en de Russische Beer, dat de Amerikanen wat het ISS betreft van de Russen afhankelijk zijn. Zo zorgde Roskosmos, de Russische NASA, tot voort kort als enige voor het pendelverkeer naar het ruimtestation vanaf de (Kazakse) basis Bajkonoer. In werkelijkheid zijn beide afhankelijk van elkaar. Wat zijn gas en lanceringen zonder afnemer, om maar eens iets te noemen?
En nu is het opeens oorlog. Blijft zoiets als het ISS daar dan niet volledig buiten? Nee, integendeel. Zo blijkt.
Roskosmos heeft al laten weten dat de sancties tegen Rusland het ISS in gevaar kunnen brengen, inclusief het eventueel neerstorten in bijvoorbeeld (niet hun deel van) Europa, zo zeggen ze er dreigend bij.
De Russen hebben zelfs al een tweet verspreid met een animatiefilmpje waarin de Russische kosmonauten hun delen van het ruimtestation ontkoppelen en apart doorgaan. Bij wijze van subtiele hint.
Tijd om eens de livestream van het ISS te bekijken, zoals Made by NASA. Je ziet daarbij om beurten een update van welk gebied op aarde het station op dat moment overvliegt en vermeldingen van de actuele bemanningsleden, met ernaast telkens de vlag van hun land. Behalve van de Russische… Daarvoor hebben ze een alternatief gevonden:
Even dacht ik: ‘Kan dit misschien een Oekraïense astronaut zijn?’ Maar nee. Het is een ‘geintje’ van de Amerikanen. Bij de andere Russen net zo.
Wat doet dit met de relatie tussen NASA en Roskosmos? En met de sfeer aan boord? Hoe is die sowieso, als gevolg van de oorlog? Is er trouwens een manier van communicatie tussen de astronauten mogelijk die aan de controle vanaf de grond ontsnapt? Onwillekeurig denk je daarbij aan de lipleesscène in ‘2001, A Space Odyssee’.
Ondertussen zie ik het ISS het grondgebied van Oekraïne naderen, hoog boven het strijdgewoel. Hoe zou het zijn? Zou je er vanuit de ruimte iets van kunnen zien? Maar nee, Onze Lieve Heer censureert en legt erboven een dicht wolkendek. Misschien maar beter zo.
Terzijde
De website van Roskosmos lijkt wel uit de lucht te zijn…
gevolgd door het onvergetelijke
Binnenkort zal de ervaren (en hartveroverende!) Italiaanse astronaute Samantha Cristoforetti worden gelanceerd voor een nieuwe ISS-missie. Maar dan met een raket van SpaceX vanuit Florida.
Wat betekent de hernieuwde Russische agressie voor de Krimschatten, onder beheer van het Allard Pierson Museum?
Toch maar (her)invoeren, de hel? Een kleintje?