Oké, het gebeurde eigenlijk een dag eerder, maar pas op 9 november stonden we oog in oog met het ongelofelijke:
Mr.President-Elect Donald Trump
Juist deze dagen stuitte ik op een oud artikel met de tekst
‘Prime Minister Silvio Berlusconi is a bad joke’.
Wat voor een joke was dít dan? An incredibly bad joke. Terwijl je je eerder niet kon voorstellen dat meer mensen op Silvio zouden stemmen dan er van hem te eten kregen, zo dacht je dat sommigen zelfs zouden willen bijten in de hand die hen voerde als die hand van Donald was. Kennelijk zijn we/ben ik hardleers.
In Italiaanse media verscheen intussen een foto van Silvio met het haar van Donald onder de naam ‘Trumpusconi’ en niet weinig Italianen beleefden een pervers soort genoegen aan het feit dat de Amerikanen die eerder zo denigrerend deden over al die Italiaanse Berlusconi-stemmers nu hun trekken thuis hadden gekregen.
Het haar moet je er even bij denken.
De twee in elkaar gephotoshopte tycoons hebben inderdaad meer met elkaar gemeen dan hun zakelijk succes. Hoewel ze met hun miljarden op lichtjaren afstand van de gewone kiezer staan, geven ze die gewone kiezer de indruk één van hen te zijn in hun afkeer van ‘de elite’. Bovendien zijn er in beide landen kiezers die denken dat een succesvol zakenman ook een goed staatsman zal zijn en blijkt een aantal mensen van mening dat iemand die zo rijk is, zich ‘dus’ opoffert voor het landsbelang als hij in het land de leiding neemt. Die gedachte wint het kennelijk van minder nobele motieven, zoals dat voor sommige mannen vooral de weg richting de macht kan voorkomen dat hun ego de knopen van hun broek doet springen.
In Italië zeggen ze: ‘Er is geen twee zonder drie’. Wie weet dit keer wel vier. Of meer. Wie is de volgende? Geert W.? Alles wat ooit onvoorstelbaar was lijkt dat voorvoegsel ‘on’ vanaf nu te kunnen verliezen. Agressie & Anti lijkt in vele landen aan de winnende hand, analoog aan onze PVV, de Partij Van de Verongelijkten. En al dan niet met het gelijk aan hun kant, verongelijkten zijn er veel. Heel veel. Wereldwijd.
Het begrip ‘nuance’ dreigt daarbij een zelfde soort lot te treffen als ‘ethiek’. Het was alweer een tijdje geleden dat iemand op de radio, gevraagd naar de betekenis van ‘ethiek’, zei: ‘Waar je kan eten?’
Nuance, daarentegen, kan waarschijnlijk eerder rekenen op een wazige blik, of hoongelach. Met nuance win je geen verkiezingen.
Je bent geneigd bij Trumps overwinning te denken:
Plat & Dom tegen Beschaafd & Intelligent = 1-0
Maar zo simpel was het niet. Ik vroeg een beschaafde en intelligente Amerikaan naar zijn mening over Clinton. Hij zei: ‘Hillary is a criminal’. Maar hij ging toch op haar stemmen, volgens het principe ‘alles beter dan Trump’. Die kant ging het op: wie ook de leider zou worden van het machtigste land ter wereld, de doorslag ging geven wie van de twee de meeste weerzin opriep, niet wie van de twee de beste is.
De avond voor de verkiezing zat ik aan tafel met twee oudere Trumpstemmers en één jongere supporter van Hillary. Eén van de ‘Trumpers’ was zo’n Van-krantenjongen-tot-hoog-in-de-boom-Amerikaan. Hij sloot niet uit dat Trump aan het langste eind zou trekken omdat meer mensen hem steunden dan ze openlijk wilden toegeven.
There he comes…
De twee Trumpers hadden met Donald in elk geval één verbluffend ding gemeen. Verbijsterend zelfs: ze reizen, decennia lang, de wereld rond in vliegtuigen, zien andere vliegtuigen onder zich doorvliegen, overal auto’s rijden, industrie… En toch kunnen ze niet geloven dat ‘de mens’ het aardse klimaat kan beïnvloeden. Alsof global warming een complot is van links.
De meest sympathieke man in ons gezelschap was een priester in ruste. Hij keek me aan met een blik waarin wanhoop en berusting om de voorrang streden. Op wie stemde hij? Op geen van beiden. Hij kon het niet.
En wat nu? Daar waar ik ben beeft af en toe de aarde. Aardbevingen verlichten doorgaans spanningen die zich hebben opgebouwd in de aardkorst. Grote bevingen, daarentegen, kunnen op hun beurt weer nieuwe spanningen creëren.
Zelf ben ik van na WOII, opgegroeid met de gedachte dat oorlog iets was dat ik zelf nooit mee zou maken. Inmiddels ben ik daar niet meer zo zeker van. Spanningen ontstaan nu eenmaal, telkens opnieuw.
Gelukkig is er nog iets anders dat even cyclisch lijkt: hoop.
Zie ook:
Nr.143 Trump
Nr.133 Leiders