Er zijn zelfs bedrijven die zich specialiseren in naams’ontwikkeling’. Zie bijvoorbeeld Globrands. Globrands is het bedrijf dat de naam Thalys bedacht en, in de woorden op hun eigen site, ook die van diens ‘vurige kleine zusje’. Een Italiaans zusje was het, de Fyra. Was, dus. De Fyra is niet meer. De treinstellen, ooit bedoeld voor Nederland en België, zijn roemloos retour gesleept. En dat terwijl Fyra niet alleen associaties op had moeten roepen met vurig, maar ook met fier. Een trotse trein. Een fiere furie. Een streep in het laagland, voorbij voor je het weet. Dat laatste was het ook wel, maar dan anders. En dat terwijl bij monde van Globrands ‘merknamen tegenwoordig als communicatiemiddel worden gezien, waarmee merken uitdragen wat ze op de lange termijn willen blijven beloven’.
Bus(je) komt zo?
Hoe kon het zo misgaan? Zonder iets af te weten van wat er zich achter de schermen afspeelde, kan ik me er wel van alles bij voorstellen. Alleen al door de cultuurkloof. Zie het hoofdstuk over de bijna-fusie tussen KLM en Alitalia in Cacciucco, het boek. (V.a. pag. 298).
Daarnaast was de Fyra de eerste hogesnelheidstrein die AnsaldoBreda helemaal solo uit de hoge hoed zou toveren. Een hoed die allang niet meer glansde, maar waar stevig de mot in zat. Het bedrijf deed aan zieltogen. Je zag het aan de 1 mei-parade vorig jaar in Pistoia, de geboorteplaats van de Fyra. Op die Dag van de Arbeid, een dag waarop (behalve in Nederland) arbeiders juist niet arbeiden, was de hele Ansaldo-delegatie niet veel groter dan het zestal dat een banier door de straten droeg. Een ‘communicatiemiddel’ dat ook al geen flitsende indruk maakte.
Zeker, je wilt best geloven dat AnsaldoBreda met de Fyra-offerte meer beloofde dan het waar kon maken. Laat staan op tijd. Maar ik kan me ook niet onttrekken aan het gevoel dat er in Nederland wel erg aan éénrichtingsneerbuigendheid werd gedaan. Treffend samengevat in de kreet ‘Spaghetti-boemel’, één van de bijnamen van de fata-morgana-flitstrein.
Ik weerwil van dat superioriteitsgevoel heb ik de indruk dat ook de laaglandse kant van dit drama wel degelijk blaam treft. Vooral door onze wens altijd voor een dubbeltje op de eerste rang te willen zitten. In dit geval een berg dubbeltjes, maar toch.
Ondertussen rijden in Italië zelf al langere tijd flitstreinen met succes. Het zijn treinen die écht flitsen. Ze rijden veel harder dan de beoogde snelheden op het Nederlands-Belgische traject. De hogesnelheidstreinen van Trenitalia worden doorgaans gebouwd door consortia, met daarin als belangrijke partner… AnsaldoBreda. Helemaal gek zijn ze daar dus niet.
Hoe dan ook, het laaglandse landschap is er met het Fyra-debacle wél goed afgekomen. Want wat was dat ding on-ge-lo-fe-lijk lelijk. Qua vorm en, vooral, qua kleurstelling. Het is een ontwerp uit de beroemde designstudio van Pininfarina. Hebben die dat helemaal alleen zo bedacht? Of is ook dat de mislukte uitkomst van een intercultureel compromis? Iets dat niks worden kan: een Italiaanse poldertrein.
P.S.
Het Fyra-drama werpt ook een licht op het verschijnsel ‘classificatiebureaus’. Volgens De Telegraaf zou het bureau Lloyd’s Register in dezen een dubbelrol hebben gespeeld: begeleiding van de bouw namens de afnemers en belast met de uiteindelijke keuring in opdracht van de bouwers.
Lloyd’s Register classificeert vooral schepen. Het is lid van een elite-club gelijksoortige bureaus waartoe ook het Italiaanse Rina behoort. In een recente uitzending van het programma ‘Report’ van de Italiaanse zender RAI3 wordt een afgeluisterde conversatie ten gehore gebracht waarin de Technisch Inspecteur van Costa Cruises beweert dat ‘Rina doet wat Fincantieri zegt’. Eventueel inclusief ‘nepproefvaarten’.
Costa Cruises exploiteert een vloot cruiseschepen, waartoe ook de Costa Concordia behoorde, en die door Fincantieri zijn gebouwd.
Classificatie: …